Kemiklerde meydana gelen ufak çatlaklara stres kırığı denmektedir. Stres kırığı en çok kaval kemiğinde ve ayak kemiklerinde görülür.
Stres Kırığı Belirtileri
Tanımlaması zor, geniş alana yayılmış ağrı ile kendini hissettirir. Oluştuğu yerde bir miktar şişme de görülebilir. Dokunmaya karşı hassasiyet gelişebilir.
Stres kırığı daha çok, ağırlık taşıyan bacakta görülür. X-ray cihazlarınca her zaman tespit edilemeyebilir. Bazı stres kırıkları hiç belirti göstermeyebilir bile.
Stres kırığı oluşmasına rağmen vücut zorlanmaya devam ederse ameliyat gerektiren büyük çatlak ve kırıklar söz konusu olabilir.
Stres Kırığının Nedenleri
1) Zorlayan Hareketler
Kemiğin kaldırabileceği yükün üzerinde baskı uygulayan hareketler sürekli tekrar ederse stres kırığı oluşur. Sanılanın aksine tek seferlik çok büyük zorlamalar değil, orta düzeyde ama uzun süreli zorlamalar stres kırığına yol açar.
Stres kırığına en çok sporcularda rastlanır. Bir maraton koşusu, dağ tırmanışı veya futbol stres kırığının en olası nedenlerindendir. Askerleri ve beden gücü ile çalışan işçileri de bu kapsamda değerlendirebiliriz.
2) Osteoporoz Kemik Kaybı
Kemiğin zayıflaması stres kırığına karşı dayanıklılığını azaltır. Kemik erimesi hastalığı kadınlarda daha sık görüldüğü için stres kırıklarına iki kat fazla yakalanırlar. Yaşlanma, bazı kortikosteroid ilaçlar vb. sebeplerle kemik dokusundaki mineral kayıpları da benzer şekilde sonuçlanır.
3) Diğer Nedenler
Aşağıdaki nedenlerle bazı insanlarda stres kırığı görülme olasılığı daha yüksektir:
- Uzun boylu veya aşırı kilolu insanlarda bacak kemiklerine daha fazla yük binmesi
- Yorgun kişilerin veya kasları çok zayıf kişilerin kemiklerine etki eden yük ve basınca hızlı ve yeterli tepki verememesi
- Kas-kemik anatomisinin çeşitli nedenlerle gereken hizada olmaması
- Fiziksel aktiviteler esnasında yanlış teknikler kullanmak
- Alışılan zeminin değişmesi (halı sahadan toprak sahaya geçmek gibi)
- Aşırı dar ayakkabılar giymek
Stres Kırığı Nasıl Tedavi Edilir?
1) Ev İstirahati
Dinlenme, Buz: Çoğu ortopedik yaralanmada olduğu gibi; dinlenin, buz uygulayın, çevresini sararak hafif baskı uygulayın ve etkilenen bölgeyi kalp hizasından yukarıda tutun.
Aktiviteleri Sınırlandırmak: Stres kırığına neden olan aktiviteyi sonlandırın veya azaltın. Ağırlığınızı ayaklarınız üstüne vermeden hareket etmeye çalışın, gerekirse koltuk değnekleri kullanın.
Ağrı Kesiciler: Reçetesiz satılan iltihap önleyici ağrı kesiciler kullanmak ağrıyı ve şişkinliği yatıştıracaktır.
2) Fizik Terapi
Stres kırığının tekrarlamaması için kasları güçlendirmek adına fizik terapi gerekebilir. Koruyucu ayak kıyafetleri giymek de fizik terapinin bir parçasıdır.
İyileşme süresi uzun olan bazı tarak kemiklerindeki stres kırıklarında, doktorunuz ayağınızı alçıya alabilir.
3) Cerrahi Müdahale
Çoğu stres kırığı vakasında cerrahi müdahaleye gerek kalmaz. Ancak kemik ucu yerinden kayarsa, kasla bağlantı noktası ciddi hasar alırsa veya diğer tedaviler işe yaramazsa operasyon kaçınılmaz hâle gelebilir.
