Suni Doğum Sancısının Başlatılması

Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılan doğumların yaklaşık olarak %23’ü suni olarak başlatılır. Doktorunuz, bebeğiniz ve sizde komplikasyon riski bulunduğunda doğum sancısı suni olarak başlatabilir.

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi

Centers for Disease Control and Prevention

Suni sancının başlatılma nedenlerinden en yaygın olanı bebeğin doğma zamanının geçmiş olmasıdır. Normal hamilelikler 40 hafta civarında sürer. Hamilelik 42 haftadan uzun sürdüğünde post-term hamilelik olduğu düşünülür.

Post-term hamilelikte, plasenta 42. haftadan itibaren bebeğinize yeterli yiyeceği ve oksijeni sağlayamayacağından bu durum bebek için tehlikeli olarak düşünülür.

Bazı kadınlar, tıbbi olmayan nedenlerden dolayı 40. haftadan önce suni sancı verilmesini isteyebilir. Ancak doktorların çoğu, bebek tam olarak gelişmediğinden bunu tavsiye etmez. Doğum sancısı sadece sizin ve bebeğinizin sağlığını korumak için suni olarak başlatılmalıdır.

Doktorunuz, sancıyı başlatmak için çeşitli ilaçlardan ve tıbbi tekniklerden faydalanabilir. Bunlar:

1 Rahim Ağzının Olgunlaşması

Rahim ağzının olgunlaşması genellikle doğum sancısının başlaması için ilk adımdır. Rahim ağzının olgunlaşması sürecinde, rahim ağzının yumuşaması, incelmesini ve genişlemesini teşvik eden durumlar vardır. Normalde rahim ağzı, doğum sancısı kendiliğinden başladığında doğal bir şekilde genişler. Bu durum, bebeğin rahimden çıkıp, doğum kanalına girmesini sağlar. Ancak, rahim ağzı bu değişikliklerin izini göstermezse doktorunuz olgunlaştırma için gerekli adımları atabilir.

Rahim ağzının olgunlaştırılması için gerekli teknikler:
Rahim ağzına prostaglandin ilaçlarının uygulanması
Ozmotik genişletici ile rahim ağzının açılması
Kauçuk sondayla rahim ağzının genişletilmesi

I Prostaglandin İlaçlar

Rahim ağzının olgunlaştırılmasını sağlamak için en yaygın kullanılan yöntem prostaglandin ilaçlardır. Prostaglandin ilaçlar, rahim ağzının açılmasına neden olacak bazı değişiklikleri sağlayan hormon benzeri maddelerdir. Günümüzde prostaglandin ilaçları olarak dinosproston ve misoprostol olmak üzere iki ilaç kullanılır.

a) Dinoproston

Dinoproston, Prepidil ve Cevidil olmak üzere iki farklı ilaçta bulunur. Prepidil, rahim ağzındaki mukus membrana bir cihaz yardımıyla sürülen bir jeldir. Cervidil, vajinanın üst kısmına yerleştirilen gofret benzeri yapıya sahip bir ilaçtır. Bu ilaçlar yerleştirildikten sonra, yerleştirilen yerin yanındaki dokulara prostaglandin yavaşça salınır.

Prepidil ve Cervidil’in tamamen etki etmesi, rahim ağzı, doğum sancısının suni olarak başlatılması için tekrar değerlendirildikten sonra yaklaşık olarak 6 ila 12 saati bulur. Rahim ağzı hâlâ olgunlaşmadıysa doktorunuz bir doz daha ilaç verebilir.

Dinoproston’un birkaç yan etkisi bulunmaktadır. Nadiren de olsa bazı kadınlar rahimde aşırı uyarılma hissedebilir. Bu durum, rahmin çok sık bir şekilde kasılmasına neden olur.

b) Misoprostol

Misoprostol (Cyotec), rahmi olgunlaştırmak için kullanılan, prostaglandin içeren bir başka ilaçtır. Doktorunuz bu ilacı doğum sancısını başlatmak için her 3 – 4 saatte bir vajinanın üst kısmına yerleştirebilir. İlaç ağızdan da alınabilse de en iyisinin vajinadan yerleştirme olduğuna inanılmaktadır.

Misoprostol, normalde midedeki ülseri tedavi etmek için kullanılır. Ancak, bu ilacın suni sancıları başlatmak için de kullanışlı olduğu gösterilmiştir. Bu ilaç, dinoproston kadar güvenli ve etkili olduğu gibi daha ucuzdur da. Dinoproston gibi, misoprostolün de rahimde aşırı uyarılma gibi bir yan etkisi mevcuttur. Ancak bu yan etki, ilacın kullanıldığı kadınların çok küçük bir yüzdesinde görülmektedir.

II Rahim Ağzının Kademeli Olarak Açılması

Dokulardan yavaşça sıvıların emilerek rahim ağzının kademeli olarak açılması, rahim ağzının olgunlaşmasına yardımcı olur. En yaygın kullanılan rahim ağzı açıcı Laminaria japonica’dır. Laminaria japonica, kurutulmuş deniz yosunu köküdür ve servikal sıvıyı 4 ila 6 saat kadar kısa bir sürede absorbe edebilir.

Suni sancının başlatılmasında etkili olsalar da, rahim ağzını açmak için kullanılan şeylerin, rahim ağzında enfeksiyonu tetikleme olasılığı yüksektir. Bu nedenle, bu yöntem doktorların arasında prostaglandin ilaçlarından daha az popüler olan bir yöntemdir.

III Sondayla Rahim Ağzının Genişletilmesi

Sondayla rahim ağzının genişletilmesi işleminde genellikle Foley sondası kullanılır. Bu sonda, ucunda balon bulunan lateksten yapılmış dar ve uzun bir tüptür. Sondayla genişletme işlemi sırasında doktor Foley sondasını vajinadan sokarak doğum kanalına yönlendirir. Sonrasında, balonu 5 – 6 santimetre şişirerek rahmin açılmasını sağlar.

Sondayla genişletme işlemi, rahmin olgunlaştırılmasına yardımcı olabilir ancak invaziv bir prosedür olarak düşünülmektedir. Doktorlar bu yöntemi sadece diğer yöntemler işe yaramadığında ya da özel durumlarda kullanırlar.

2 Membranın Soyulması

Rahim ağzı kısmen açıldığında membranın soyulması, doğumu hızlandırır. Bu işlem sırasında doktorunuz eldiven taktığı ellerini rahme sokar ve nazikçe amniyotik keseyi rahim duvarından ayırır. Amniyotik kese, anne rahminde bebeği çevreleyen sıvıdır. Amniyotik sıvı salındığında, kasılmaların başlamasına yardımcı olan hormonlar salgılanır.

Membranın soyulması, 38 – 39 haftadan kısa süren hamileliklerde etkili bir şekilde işe yaramaz. Ayrıca, doğumun acilen başlatılması gereken durumlarda iyi bir yöntem değildir. Bu işlem bir dakika kadar sürer ve ilk bebeğine hamile olan kadınlar için acı verici olabilir.

3 Suni Membran Rüptürü

Suni membran rüptürü, amniyotomi olarak da bilinir. Bu işlem sırasında doktorunuz amniyotik keseyi nazikçe yırtar. Böylece amniyotik sıvı salınır. Membran rüptürü ya da bebeği çevreleyen suyun gelmesi yıllardır doğumun başlatılması için kullanılır.

Doktorlar bu işlemi, rahim kasılmaları yeterince sık ve güçlü olmadığı zamanlarda rutin bir şekilde yaparlar. Ancak, membran rüptürü gerçekleşmeden önce bebeğin kafasının rahim ağzında olması gerekir. Göbek bağının da bu işlemin öncesinde doğum kanalından uzaklaştırılması gerekir. Bu önlemleri almak, bebeğin enfeksiyon kapma riskini azaltmaya yardımcı olacaktır.

4 Oksitosin (Pitocin)

Oksitosin, beyindeki bezlerde ve dokularda üretilen küçük bir proteindir. Bu protein, normal bir şekilde doğum sancısı yaşandığında salgılanır. Doğum sancısı ertelendiğinde doktorunuz rahmi uyarmak ve düzenli kasılmaların başlamasını sağlamak için doktorunuz oksitosin verebilir.

Oksitosinin Verilmesi

Oksitosin, kontrollü bir ilaç pompasıyla damardan verilebilir. Kasılmaların başlatılabilmesi için ihtiyaç duyulan doz kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Genel olaraksa amaç, her 10 dakikada 3 ila 5 arasında rahim kasılmasının oluşturulmasıdır.

Güçlü ve sık kasılmalar rahim ağzının açılmasına ve bebeğin kafasının gelmesine izin verir. Rahim ağzının genişlemeye başlaması ilk başta oldukça yavaş olabilir ve saatte 0.5 santimetreden daha az açılma gözlenebilir. Rahim ağzı yaklaşık 4 santimetre genişledikten sonra amaç saat başı 1 santimetre ya da daha fazla açılma olmasını sağlamaktır. Rahim kasılmalarının gücünü ve sıklığını takip etmek için basınç kateteri vajinaya yerleştirilir. Böyle kateterler ince ve esnek plastikten yapılır. Bu nedenle herhangi bir rahatsızlığa neden olmaz.

Oksitosinin Yan Etkileri

Oksitosin, düzgün kullanılmadığında nadiren yan etkilere yol açar.

Şu yan etkiler görülebilir:
Kasılmalar çok sık, aşırı uzun süreler boyunca yaşandığında rahimde aşırı uyarılma görülebilir. Bu durum, plasentaya giden kan akışını azaltabilir.
Rahimde ya da rahim duvarında aşırı uyarılmadan dolayı yırtılma oluşabilir. Bu yan etki nadiren görülse de daha önce rahim ameliyatı ya da sezaryen geçiren kişilerde daha sık yaşanır.
Ödem, elektrolit dengesizliği ve su zehirlenmesi de yüksek dozda oksitosin kullanımının sonucunda oluşabilir.

Sonuç:

Soru: 

Suni sancıyı başlatmak için doğal yöntemler var mıdır?

Cevap:

Egzersiz, cinsel ilişki ve meme uçlarının uyarılması sancının başlatılması için doğal olan birkaç yöntemdir. Egzersiz, bebeğin kafasının rahim ağzına inmesine ve genişlemenin başlamasına yardımcı olabilir. Erkeklerin menileri prostagladin içerdiğinden rahim ağzının genişlemesine yardımcı olabilir. Ayrıca, meme uçlarının uyarılması, rahmin kasılmasına yardımcı olan oksitosin hormonunun salınmasını artırır.

Deborah Weatherspoon

Sağlık Uzmanı(Ağrı Yönetimi - Uzman Hemşire)

Kaynak: Healthline