Taşikardi: Kalbiniz Hızlı Mı Atıyor?

Yetişkin bir insanın kalbinin dakikada 100’den fazla atmasına taşikardi denmektedir. Bu sayının alt sınırı yaş aralığına göre şu şekilde değişmektedir:

• Bebeklerde taşikardi: 150
• Çocuklarda taşikardi: 130
• Ergenlerde taşikardi: 119

Profesyonel sporcuların normal nabızları diğer insanlara göre daha düşük olduğu için, onlardaki taşikardi sınırı 100’den daha düşük olabilir.

Taşikardi aşağıdaki belirtilere neden olabilir:

• Nefes darlığı
• Baş dönmesi
• Aniden halsiz düşmek
• Çarpıntı, göğüs ağrısı
• Denge kaybı, baygınlık geçirme

Taşikardi atakları saniyeler içerisinde kaybolabilir veya nadiren günlerce sürebilir de. Sık tekrar edebilir veya yılda sadece iki kez ortaya çıkabilir.

Taşikardi nedir? Taşikardi kalbin normalden hızlı atmasıdır.

1.Stres

Yoğun stres ve kaygı bozukluğu yaşamak taşikardiye yol açabilir. Aşağıdaki etkenler de taşikardiyi tetikleyebilir:

• Yoğun üzüntü vb. duygusal gerginlikler
• Astım ilaçları, bitkisel takviyeler ve bazı soğuk algınlığı ilaçları
• Çok fazla alkol veya kafeinli içecek tüketmek (kahve gibi)
• Yorgunluk
• Sigara ve diğer tütün mamullerini kullanmak

2.Kalp Hastalıkları

Kalp kaslarına yeterince kan dolaşımı sağlanamaması taşikardiye yol açabilir. Aşağıdaki etkenler bu duruma zemin hazırlayabilir:

• Koroner kalp rahatsızlıkları
• Kalp kapakçığı hastalıkları
• Kalp yetmezliği
• Kardiyomiyopati (kalp kası hastalıkları)
• Kalbi etkileyen iltihaplı hastalıklar veya nadiren tümörler

3.Elektrolit Dengesizlikleri

Elektrolitler kalbin hücre zarları arasındaki voltaj farkının korunmasına ve elektrik sinyali üretilerek nabzın sağlanmasında büyük rol üstlenir. Aşağıda sıraladığımız elektrolitlerdeki yetersizlik veya fazlalıklar taşikardi ile sonuçlanabilir:

• Kalsiyum
• Klorit
• Magnezyum
• Fosfat
• Potasyum
• Sodyum

Bu elektrolitlerin vücuttaki miktarları idrar ve kan tahlilleri ile saptanabilmektedir. Elektrolit dengesizliklerine aşağıdaki etkenler yol açabilmektedir:

• • Tiroit bezi sorunları
  • Su kaybı
  • Addison hastalığı
  • Sindirim ve emilim sorunları
  • Kemik kırılmaları
  • Böbrek hastalıkları
  • Aşırı miktarda gıda takviyesi kullanmak
  • D vitamini yetmezliği
  • Heparin, antiasit, idrar söktürücüler, siklosporin, bazı antibiyotikler ve diğer birçok ilacın kullanımı

4.Risk Faktörleri

Aşağıdaki etkenler ilerleyen zamanlarda taşikardinin ortaya çıkmasına neden olabilir:

• • • Kalp krizi
    • Kalp yetmezliği
    • Yüksek tansiyon
    • Doğuştan gelen bazı kalp sorunları
    • Kalp ameliyatı geçirmek

5.Diğer Nedenler

Aşağıdaki etkenler de taşikardiye yol açabilir:

• • • Kalp ritim bozukluklarının tedavisi için kullanılan bazı ilaçlar
    • Kan kaybı, kansızlık
    • Yüksek ateş
    • Kronik akciğer hastalıkları
    • Uyuşturucu madde kullanımı
    • Oksijen azlığı
    • Vücudun asit-baz dengesinin bozulması

1.Vagal Hareketleri

Vücudumuzda kalp atışlarımızı doğal yoldan yavaşlatan vagus adlı bir sinir vardır (onuncu sinir). Vagal manevraları adı verilen hareketler bu sinirin işlevini teşvik eder. Her üç taşikardi vakasının birini iyileştirmektedir.

Aşağıdakileri uygulayın:

• Nefesinizi tutun, ağzınızı ve burnunuzu elinizle kapatın. Alaturka tuvalete oturur gibi oturun, nefesinizi vermeye zorlayın (valsalva manevrası)
• Öğürün (kusmaya çalışın)
• Öksürün
• Yüzünüzü buzlu suya sokun.

Karotis sinüs masajı adlı bir vagal manevrası da vardır. Ancak bu hareket acil müdahale imkanı tanıyan aletlerin eşliğinde, bir sağlık uzmanı tarafından uygulanmalıdır.

2.İlaç Tedavisi

Vagal manevralarının yetersiz kaldığı hastalara damar yolundan adenozin isimli ilacın verilmesi gerekebilir. Bu ilaç kalpteki anormal elektrik sinyallerini bloke eder. Astım vb. nedenlerle adenozin verilemeyen hastalara verapamil de enjekte edilebilir.

Sonraki ataklardan korunmak için aşağıdaki ilaçlar hap şeklinde yazılabilir:

• Digoksin
• Verapamil
• Beta blokerler

3.Kardiyoversiyon

Üstteki iki tedavinin sonuçsuz kaldığı vakalarda hastanın göğsüne bir defibrilatör ile elektrik akımı verilebilir.

• Bu şok akım kalbin normal ritmini yakalamasını sağlayacaktır.
• İşlem çoğu zaman genel anestezi altında uygulanır.
• Hasta genellikle aynı gün taburcu edilir.

4.Kahveyi Azaltın

Taşikardiden korunmak için kahveyi ve diğer kafeinli içecekleri sınırlandırın. Ayrıca;

• Alkol kullanımını sınırlandırın veya tamamen bırakın
• Sigarayı bırakın
• Yeterince dinlendiğinizden emin olun
• Stresten korunmak için yaşam tarzınızı değiştirin

5.Kateter Ablasyon

Taşikardi ile sık karşılaşan hastalara kateter ablasyon adı verilen bir müdahale önerilir. Operasyon esnasında kalbin bazı çok küçük kısımları yakılır. Bu sayede kalbin elektrik sistemi dengeye kavuşur.

• Kateter ablasyon yapılan taşikardi hastalarının 95%’i iyileşmektedir.
• Güvenli bir yöntemdir.
• Hasta operasyon esnasında uyanıktır ancak yatıştırıcı verilebilir.

İşlemlerin 1%’inden daha azında kalbin elektrik sistemi hasar görmektedir. Bu kişilerin operasyon sonrasında kalp pili kullanması gerekebilmektedir. Cerrahınızla riskleri konuşunuz.

Atrium (Kulakcık) Kökenli Taşikardiler

1.Sinüs Taşikardisi

Normal ritim kalbin sağ üst tarafında bulunan özelleşmiş hücrelerden kaynaklanan doğal pilimiz sinüs düğümünden oluşturulur. Sinüs taşikardisi kalp hızının normalden fazla (100 / dk’ nın üzerinde) olmasıdır. Ateş, tansiyon düşmesi, hipertiroidi, kansızlık, egzersiz, pulmoner emboli (akciğere pıhtı atması), kalp damar hastalıkları, kalp yetmezliği, şok gibi vücuda karşı oluşan streslere karşı sinüs taşikardisi normal cevaptır. Tiroid ilaçları, alkol, nikotin, kafein, sinüs taşikardisi yapabilir. Tedavide sinüs taşikardisinin sebebine ortadan kaldırılması ana plandır. Tütün, alkol, kahve, çay azaltılmalıdır. Hastanın çok şikayeti varsa kalp hızı azaltıcı ilaçlar verilebilir. Ateşli durumlarda ateşin düşürülmesi yani altta yatan hastalığın tedavisi kalp hızını yavaşlamasını neden olur.

2.Supraventriküler Taşikardi (SVT)

Kulakçıklardan başlayan genellikle hızı dakikada 150-200 arasında, düzenli bir ritim bozukluğudur. SVT aniden başlar ve birden sona erer. Toplumda sık olarak görülür. İki temel çeşidi vardır:

AVNRT Atriyal taşikardi ve flutter dışındaki çarpıntı sebeplerinin %60’ını oluşturan bir ritim bozukluğudur. Aniden başlayan ve sonlanan, kalp atımlarının hızlı ancak düzenli seyrettiği taşikardi atakları şeklinde gözlenir. Ne zaman başlayacağı ya da sonlanacağı belli olmayan bu ataklar dışında hastalar tamamen normaldir. Taşikardi sırasında hastalarda hafif bir çarpıntı hissinden bayılmaya kadar varabilen şikayetler olabilir. Atak sıklığı, kişiden kişiye değişebilirse de yaşla birlikte artma eğilimi gösterir. Kadınlarda daha sıktır. İlk atak her yaşta görülebilirse de genellikle 40 yaşın altında gözlenir.

Taşikardi sırasında hız genellikle 140 – 250 (ortalama 170) / dakika arasındadır. İlaç tedavisine cevap vermeyen hastalarda ablasyon tedavisi ile yüzde 95 başarı sağlanır.

Aksesuar yola bağlı taşikardiler (AVRT)

Kulakçıklar ve karıncıklar arasında, normalde olmaması gereken kestirme bir yoldan dolayı oluşur. Uyarılar normal iletim yollarının yansıra ekstra yollardan da geçerler; bu da uyarıların kalbin içinde çok hızlı bir şekilde iletilerek kalbin alışılmadık şekilde hızlı atmasına sebep olur. En sık WPW sendromu dediğimiz ritim bozukluğunda görülür. Hastalarda en uygun tedavi ablasyon ile ritim bozukluğu yapan yolun ortadan kaldırılmasıdır.

3.Atrial Taşikardi

Nöbetler halinde gelen kulakçık kökenli kalp hızı artmasıdır. Kalp hızı genellikle dakikada 100–250 arasındadır. Tanı EKG ile konulur. Taşikardi sırasında hastalarda hafif bir çarpıntı hissinden bayılmaya kadar varabilen şikâyetler olabilir. Kalp hızı azaltıcı ve ritim düzenleyici ilaçlar ile ritim normale döndürülmeye çalışılır. İlaç tedavisine yanıtsız durumlarda elektroşok uygulanır.

4.Atrial Flutter

Genellikle kalp hastalığına bağlıdır; kalp damar hastalığı, romatizmal kapak hastalıkları, hipertiroidi, pulmoner emboli, kalp cerrahisi gibi durumlarda görülebilir. Tedavide kalp hızı azaltıcı ve ritim düzenleyici ilaçlar ile ritim normale döndürülmeye çalışılır. İlaç tedavisine yanıtsız durumlarda elektroşok uygulanır

Ventriküler (karıncık kökenli) Taşikardiler

1.Ventriküler taşikardi

Ventriküler taşikardi, karıncıklardan kaynaklanan hızlı ve düzenli bir ritimdir. Kalp dokusu normal elektrik yollarla uyarılmadığından kalp kası gerektiği gibi güçlü ve etkili kasılamaz. Hızlı kasılmalar, vurular arasında kalbinizin yeterli kanla dolmasını önleyebilir. Dolayısıyla beyninize daha az kan ulaşır. VT sırasında kalbinizin çarptığını hissedebilir, baygınlık veya baş dönmesi hissedebilirsiniz. Hatta bayılabilirsiniz de. Doğru tedavi edilmezse VT tehlikelidir, hatta ölümcül olabilir. Sıklıkla ölümcül bir ritim olan ventrikül taşikardisi en sık kalp damar hastalığı, kalp krizi ve sonrasında, ve kalp yetmezliği hastalarında gözlenir. Nadir olarak kalp duvarlarının aşırı büyüdüğü HOCM hastalarında görülebilir. Hastanın klinik durumuna ilaç tedavisi veya elektroşok yapılır.

Gereken müdahale yapılmazsa, ventriküler fibrilasyon denen ve dakikalar içinde ölümle sonuçlanan bir ritim bozukluğuna dönüşebilir. Altta yatan nedene bağlı olarak ilaç tedavisinden şoklama yapan pile (ICD) kadar çeşitli tedaviler uygulanır.

Ender olarak sağlıklı ve genç kişilerde normal kalp fonksiyonu ile birlikte ventrikül taşikardi gözlenebilir. Bunlar Sağ Ventrikül Çıkış Yolu Taşikardisi, sol ventrikül çıkış yolu taşikardisi ve idiopatik sol ventrikül taşikardisi şeklindedir.

Şikayetler çarpıntı şeklinde hafiftir ve bayılma nadiren görülür. Öncelikle ilaç tedavisi uygulanır. Tedaviye cevapsız durumlarda ablasyon ile o bölge ortadan kaldırılır.

2.Ventriküler fibrilasyon

Karıncığın kontrolsüz ve çok hızlı kasılmalarıdır. VF sırasında kalbiniz düzensiz (kaotik) bir biçimde vurmaktadır. Kalp titrer.

Kan pompalanmaz ve vücudunuz hızla oksijensiz kalır. Kalbinizde VF oluştuğunda genellikle birkaç saniye içinde bayılırsınız. Kalbinizin elektrik aktivitesi, kalbinizin artık hiç kan pompalamayacağı kadar bozulur, bu tür bir durum yaygın olarak kalp durması (kardiyak arrest) olarak adlandırılır. Kalp durması (kardiyak arrest) genellikle uyarı olmadan meydana gelir.

Acil durum tıbbi ekipleri, göğse güçlü defibrilasyon şokları uygulamak üzere genellikle harici defibrilatör olarak adlandırılan makinelerin paletlerini kullanarak insanları kalp durmasından kurtarmaya çalışırlar. Bu şoklar kalbe yayılır, yanlış elektrik aktiviteyi durdurur ve kalbin daha düzenli bir ritme dönmesini sağlar.

Ne yazık ki acil ekipler ve harici defibrilatörleri, kalp durmasının ilk anlarında nadir olarak mevcut bulunurlar. Yaşamla bağdaşan bir ritim değildir; etkili tedavisi birkaç dakika içinde yapılması gereken elektroşok uygulamasıdır. Ani ölümlerin çok büyük çoğunluğu ventriküler fibrilasyon sonucunda gerçekleşmektedir.

Hamilelik sürecinde değişen hormonlar kadınlarda vücut fonksiyonlarının değişmesinesiyle taşikardi rahatsızlığı oluşabilir. Daha önce kalp ile ilgili bir hastalık tanısı konulmamış olsa bile hamilelik sürecinde kadınların bu rahatsızlığı yaşadığı gözlemlenebilir. Hamileliğin kalp üzerine getirdiği yük bazen gizli kalp hastalığını belirgin hale getirir. Anne adaylarının % 2’sinde bu durumla karşılaşılır. Gebelik dışındaki durumlarda çok fazla dikkate alınmayan taşikardi gebelik sürecinde önem arz eder. Çünkü hamilelik döneminde bebeğin olumsuz beslenmesine neden olmakla beraber dengesiz kalp hızı ve ritmi bebek için tehlike oluşturabilir.

Gebelikte Taşikardi Nedenleri

• Tansiyonun yükselmesi
• Kolesterolün yükselmesi
• Anemi (kansızlık)
• Vücuttaki hormonsal değişim
• Astım, Pulmoner emboli
• Akciğerdeki kan pıhtılaşması varlığı, Tiroid bezi bozuklukları
• Dış gebelik, Akciğer enfeksiyonu
• Anksiyete ve stres, Ateş
• Sepsis, Dehidrasyon
• Amniyotik sıvı embolisi, Ciddi kan kaybı,
• Uterus rüptürü
• Sigara ve alkol, Kafein içeren içecek tüketimi
• İlaç ve ilaçların yan etkileri
• Kan dolaşımının yavaşlaması
• Miyokardiyal enfarktüs ya da bozukluk
• Bazı vitamin ve minerallerin vücuda yeterli miktarda alınamaması

1.Aslankulağı

Özellikle anksiyete durumunda kalp çarpıntısını geçirmesi ile bilinir. İçerisinde bulunan alkaloidler sinir sistemini sakinleştirir. Ancak bu bitki mide rahatsızlığı, ishal ve rahim kanaması gibi yan etkiler ortaya çıkartabilir.

2.Yulaf

Yulaf geleneksel olarak anksiyeteye iyi gelen “sinir toniği” diye adlandırılır ve anksiyete karşıtı özellikleri bulunur.İçindeki alkaloidler rahatlamadan sorumlu olan öğeleridir.

3.Çarkıfelek Bitkisi (passiflora incarnata)

Çarkıfelek çiçeği rahatlama sağlayan ve anksiyete karşıtı özellikleri bulunan başka bir bitki dahadır. İçindeki flavanoidin bu özellikleri kazandırdığı düşünülür.

4.Kediotu

Kediotu kökü yatıştırıcı özellikleri ile bilinir ve aynı zamanda hızlı kalp atışlarıyla başa çıkmak için kullanılır. Araştırmalara göre kediotu, GABA-A reseptörlerine bağlanıyor ve yatışmayı sağlıyor. Stres için de oldukça faydalıdır. Klorsuz bir suyla çayını yaparak tüketebilirsiniz.

5.Nane

1,5 su bardağı klorsuz dinlenmiş suya 1 yemek kaşığı kuru ya da taze nane atarak 10 dk kadar çok kısık ateşte kaynatın. Sakinleştirici özelliği olması nedeniyle uyku sorunları yaşayanlar için de oldukça faydalıdır.