Temporal arterit, beyne kan ulaştırmakla görevli temporal atardamarların iltihaplanması sonucu oluşan hastalıktır. Dev hücreli arterit olarak da bilinir.
Bu durumdan genelde en çok temporal atardamarlar etkilense bile, vücuttaki diğer damarların da etkilenme şansı vardır. Kadınlarda bu hastalığın ortaya çıkma riski erkeklerden dört kat daha fazladır. Gençlerde, 60 yaşını geçkin insanlara göre daha az görülür.
Temporal Arterit Nedir?
Temporal arterit, kafada bulunan ve beyine oksijenli kan taşınmasında görevli damarların iltihaplanması sonucu oluşur. Bu iltihaplanma beyne gerekli olan oksijen ve besin maddelerinin alımını zorlaştırır.
Bir bağışıklık hastalığı olan temporal arterit, bağışıklık sisteminin vücut hücrelerine saldırmasına sebep olur, bunun sonucunda iltihaplanma oluşur. Bu hastalık genelde gözlere yakın damarları hedef alsa da, vücuttaki herhangi bir bölgeyi de etkileyebilir. Beyne kan pompalanmasını etkilediği için, semptomları gözler, yüz ve baş kısmı başta olmak üzere vücudun diğer bölgelerini de etkileyebilir.
Temporal arterit çok yaygın olmasa da, kan damarlarının iltihaplanmasına sebep olan vaskülit (damar iltihabı) hastalığına davetiye çıkarabilir.
Temporal arterit tedavisi mümkündür, fakat tedaviye erken safhalarda başlanmazsa felç ve körlüğe varabilecek ciddi problemlere yol açabilir.
Temporal Arterit Belirtileri
Temporal arteritin belirleyici belirtileri:
- Kafanın arkasında veya bir bölgesinde sızlama
- Kafa derisinin dokunmaya karşı hassaslaşması
Grip hastalığına benzer belirtileri:
- Aşırı terleme
- Ateşin yükselmesi
- Çiğneme sırasında çenede kesintili acı
- İştah Kaybı
- Rahatsızlık
- Kasların ağrıması
- Kalçalarda, boyunda, omuzlarda ve kollarda tutukluk ve ağrı
- Aşırı yorgunluk ve zayıflık hissi
Görme problemleri beklenmedik bir şekilde ortaya çıkabilir:
- Çift görme
- Bulanık görme
- Gözlerin birinde veya ikisinde görme kaybı
Bunlara ek olarak:
- Diş etlerinde kanama
- Duyma kaybı
- Eklemlerde tutulma
- Yüz bölgesinde acı
Komplikasyonlar
Temporal arterit uzunca bir süre tedavi edilmezse komplikasyonlar oluşturabilir:
- Vücudun diğer bölgelerindeki damarlarının zarar görmesi ve iltihaplanması
- Damar genişlemesi, özellikle aort damarında
- Görme kaybı
- Göz kaslarının zayıflaması
- Felç
- Körlük
Ne Zaman Doktora Gitmelisiniz?
Eğer temporal arterit belirtiler görüyorsanız en kısa zamanda bir doktora görünmenizde yarar var. Bu hastalık eğer kısa zamanda tedaviye başlanmazsa çok ciddi problemlere yol açabilir.
Temporal Arterit Nedenleri ve Risk Faktörleri
Bu hastalığın belirli bir nedeni yoktur. Yine de, bu hastalığa yakalananların büyük kısmı 50 yaş ve üzerinde olduğu için, sebebinin yaşlanma olduğu düşünülmektedir.
Risk Faktörleri
Aşağıdaki durumlar temporal arterit olma riskinizi arttırabilir:
- Yaşlılık
- Ailede temporal arterit hastası bir yakınınızın olması
- Romatizmal polimiyalji
- Kadın olmak
Yine de, risk bölgesinde bulunan insanların hastalığa hiç yakalanmama şansı da mevcuttur.
Temporal Arterit Tedavisi
Temporal arterit için bir tedavi yoktur. Dolayısıyla, tedavinin öncelikli amacı düzensiz kan akışı sonucu dokularda meydana gelen zararı gidermektir.
Bu hastalığa bir yakalanma riski olsa dahi tedaviye zaman kaybetmeden başlanılması gerekir. Bu çok önemlidir çünkü bu hastalık ileride aort genişlemesi, felç ve körlük gibi çok ciddi sorunlara yol açabilir.
Kortikosteroid Tedavisi
Bu yüzden doktorlar sadece hastalanma riski olsa bile oral kortikosteroid ilaçlar yazma eğilimindedirler. Kas ve iskeletle bağlantılı semptomlar için aspirin de tavsiye edilir.
Hastalara uygulanan kortikosteroid tedavisi belirli komplikasyonlar oluşturabilir. Bu tedavi, hastaları yüksek tansiyon, glokom hastalığı, kemik erimesi, katarakt ve kas zayıflamasına daha yatkın hale getirir. Kortikosteroid tedavisinin diğer yan etkileri:
- Kilo kaybı
- şeker miktarının yükselmesi (şeker hastalığına sebep olabilir)
- incelmesinden dolayı yaralanmanın artması
- siteminin yavaşlaması
Dolayısıyla, kortikosteroid tedavisi sırasında düzenli check-up yaptırılması önerilir. Bu, vücudunuzun ilacı kaldırabildiğine ve herhangi bir komplikasyon oluşmadığına emin olunmasını sağlar.
Diğer Tedaviler
Doktorunuz tedavi sırasında aşağıdaki önlemleri almanızı önerebilir:
- D vitamini ve kalsiyum desteği alımı
- Sigarayı bırakmak
- Ağırlık egzersizi yapmak
- Düzenli olarak kemik yoğunluğu ölçümü yaptırmak
