Testis kanseri aşamasına göre testiste, alt karında bulunabilir veya tüm vücuda yayılabilir. Tedavisindeki başarı oranı diğer kanserlere oranla çok yüksektir. Testis kanseri veya kanser tedavisi kısırlığa yol açabilir.
Testis Kanseri Belirtileri
Testis kanserinin ilk belirtisi genellikle testislerde büyüme veya yumru-sertlik oluşumudur. Bu şişlik ağrısızdır, erken dönemde bir bezelye tanesi büyüklüğünde olur. Sonradan büyüyebilir. Aşağıda sıraladığımız diğer belirtiler genellikle testis kanseri diğer dokulara sıçradığı zaman görülür:
- Erbezi torbasında veya testislerde ağrı (şişkinlik olmadan da yaşanabilir),
- Testislerde ağırlık hissi
- Alt karında veya kasıkta hafif ağrı
- Göğüs hassasiyeti veya göğüslerde büyüme
- Nefes darlığı
- Bel ağrısı, göğüs ağrısı
- İlerleyen vakalarda tükürük veya balgamda kan
- Bir veya iki bacakta birden şişme
- Akciğer atardamarlarında kanın pıhtı atması. Bu durum genç erkeklerde görülen testis kanserinin ilk belirtisi olabilir
Yukarıda verilen belirtilerin çoğu, aşağıda verilen belirtilerin ise hepsi başka hastalıklardan da kaynaklanabilir:
- Varikosel (testis damar ağının şişmesi)
- Hidrosel (erbezinde su toplanması)
- Kasık fıtığı
- Orşit (testis iltihabı)
- Ağrı
- Testis torsiyonu (burulması)
Testis Kanseri Nedenleri
Testis kanseri nedenlerinde kesin olarak bildiğimiz tek şey kalıtsal faktörlerin etkisidir. Ancak aşağıda sıraladığımız maddeler testis kanserine dolaylı etkilerle neden olmakta veya hastalık riskini artırmaktadır:
1) Kriptorşidi
Düşmemiş testis durumudur. Ana rahmindeki bebeğin testisleri önce alt karnında bulunur ve gelişir. Doğum esnasında veya doğumdan sonraki ilk birkaç yıl içinde testisler aşağıya, erbezi torbasına iner.
Normal anatomik seyrini tamamlamadığı için geç düşen testisler üç kat daha fazla testis kanserine neden olmaktadır. Ergenlik çağına girildiği halde yine düşmedi ise risk altı katına çıkar. Ancak testis kanseri çok nadir görülen bir vaka olduğu için risk hâlâ düşüktür.
2) Karsinom İn Situ
Testis hücrelerinde anormal oluşumdur. Testis kanserinin aksine iyi huyludur, yayılmaz. Çoğu zaman herhangi bir belirti göstermez. Çoğu vaka kısırlık testleri esnasında ortaya çıkmaktadır.
Tedavi edilmezse karsinom in situ’nun orta ve uzun vadede testis kanserine evirilme ihtimali %50’dir.
3) Sigara
Sigara içmek testis hücrelerinin yenilenme kabiliyetini azaltır, bağışıklık sistemini zayıflatarak testis dokularını hasara ve bozulmaya açık hale getirir. Sonucunda cinsel isteksizlik, sperm kalitesinde ve yoğunluğunda düşüş ile birlikte testis kanseri de görülebilir.
4) Kalıtsal Faktörler
Aileden gelen vücut kodlarındaki hatalar testis kanserine neden olabilmektedir. Araştırmalara göre babasında testis kanseri olan kişiler 4 kat, kardeşinde olanlar ise 8 kat daha büyük risk altındadır.
5) Diğer Nedenler
Aşağıdaki koşulları taşıyan kişilerde nadiren testis kanseri görülmektedir. Bu koşulların testis kanserine etkileri tüm boyutları ile açıklanamamış olsa da araştırma sonuçlarına göre testis kanseri ile aralarında yadsınamaz bir bağlantı söz konusudur:
- Sperm kalitesi ve yoğunluğunda düşüklük, kısırlık
- Diğer testiste görülen kanser
- Kasık fıtığı
- 20-34 yaş aralığında olmak
- Hipospadias (peniste görülen anormal idrar çıkış noktası, doğumda fark edilir)
- HIV
- Testislerde oluşan kalsiyum lekeleri
- Uzun boy
- Testis yaralanmaları
Testis Kanseri Tedavisi
1) Orşidektomi
Ameliyatla testisin alınması işlemine orşidektomi denir. Testis kanserinde testisin alınması zorunludur, sadece tümör alınırsa kanser yayılabilir. Tüm testis alındığında iyileşme ihtimali çok artmaktadır.
Erken dönemde teşhis edilmiş testis kanserinde orşidektomiden başka tedaviye ihtiyaç kalmayabilir.
Ameliyat esnasında hastaya genel anestezi yapılır, kasıktan açılan ufak bir delikten testis alınır. Hasta dilerse görüntü faydaları açısından silikondan üretilmiş yapay testis yerleştirilebilir.
Her iki testis de alınmadığı sürece kısırlık söz konusu olmaz. Her iki testisin de alınması gereken durumlar %1’dir.
Sperm Depolama: Her iki testisin de alınması gereken ameliyatlarda veya kalıcı kısırlıkla sonuçlanacak testis kanseri tedavilerinde hasta kişiden sperm alınarak depolanabilir. Bu sayede ileriki zamanlarda çocuk sahibi olmanın önü kapanmamış olur.
2) Testosteron Tedavisi
Her iki testisin de alındığı vakalarda vücut testosteron üretmez. Bu durum cinsel isteksizlik ve sertleşememe sorununa yol açar.
Her iki veya üç ayda bir şırınga edilecek yapay testosteron destekleri ile bu sorunun önüne geçilir. Nadiren bu tedavi aşağıdaki hayati tehlike içermeyen yan etkiler gösterir:
- Deride yağlanma, akne oluşumu
- Göğüslerde büyüme ve şişme
- Prostat bezinde büyüme, idrara çıkma sıklığında artış
3) Lenf Bezlerinin Alınması
İlerlemiş testis kanseri vakalarında kanser karındaki lenf bezlerine yayılmış olabilir. Bu durumda hastaya genel anestezi yapılarak ameliyatla lenf bezleri çıkarılır.
Ameliyat esnasında lenf bezi çevresindeki sinirlerin hasar görmesi ihtimali yüksektir. Bu durumda boşalma anında kişinin spermleri dışarı değil idrar torbasına akar. Yani erkek cinsel ilişki esnasında orgazm olsa bile baba olamaz. Dolayısıyla ameliyat öncesinde sperm depolama işlemi hesaba katılmalıdır.
4) RPLND ve LRPLND Ameliyatları
Ürologlarca sıkça kullanılmaya başlanan RPLND (nerve sparing retroperitoneal dissection) ameliyatı, lenf bezi çıkarma esnasında kısırlık riskini oldukça düşürmektedir. Daha küçük bir alanda uygulanır, sinir hasarının önüne geçilir.
LRPLND ise laparoskopik RPLND ameliyatıdır. Daha gelişmiş görüntüleme imkanları sunar, yeni bir teknik olduğu için eksikleri söz konusu olabilir.
5) Radyoterapi ve Kemoterapi
Radyoterpi, X ray ışınları kullanılarak yapılan radyasyon terapisidir. Bölgesel olarak uygulanarak testis kanserine yakalanmış doku ve hücreleri öldürür.
Kemoterapide ise vücuda yayılmış testis kanserini yavaşlatmak ve geriletmek için ilaçlar kullanılır. Tedavi edilmiş testis kanserinin nüksetmesinin önüne geçer. Ağır yan etkileri vardır.
Radyoterapi, kemoterapi ve cerrahi müdahaleler farklı sıra ile iç içe kullanılarak maksimum tedavi verimi alınmaya çalışılır.
6) Diğer Tedaviler
E ve C vitamini, beta karoten, selenyum, eikosapentaeonik asit (omega 3’ün bir versiyonu) içeren gıdalar testis kanserinin belirtilerini hafifletebilir. Meyve-sebze, zerdeçal, yoğurt, balık, tahıl ve beyaz et tüketin.
Ağrılı vakalarda ağrı kesici kullanmak ve testisleri alttan destekleyip yukarı kaldıracak iç çamaşırları kullanmak ağrıyı hafifletecektir.
