Tetanos (Lockjaw) Nedir? Ne Yapmalıyım?
Tetanos, sinir sistemini etkileyen ve vücudun her tarafındaki kasların gerilmesine neden olan ciddi bir bakteriyel enfeksiyondur. Enfeksiyon genellikle çene ve boyunda kas kasılmalarına neden olduğundan çene kilitlenmesi olarak da bilinir. Ancak, hastalık ilerledikçe vücudun diğer bölümlerine yayılabilir. Tetanos enfeksiyonu tedavi olmaksızın hayatı tehdit edici olabilir. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi(Centers for Disease Control and Prevention)’na göre tetanos enfeksiyonlarının yaklaşık %10 ila 20'si ölümcül olmaktadır. Aşının kolayca yapılabilmesinden dolayı Amerika Birleşik Devletleri'nde tetanos hastalığı nadir görülür. Henüz güçlü bağışıklama programlarına sahip olmayan diğer ülkelerde daha yaygındır.
Tetanos Kısaca
Yaşam editörleri tarafından hazırlanan hastalık kartlari ilgili hastalığa ait en çok merak edilen sorulara kısaca yanıt verir.
- Dikkat
- Normal
Endişelenmeli miyim?
Tetanos hastanede acil tedavi gerektiren tıbbi bir durumdur. Neyse ki, tetanos aşı ile önlenebilir.
Ne Yapmalıyım?
Ancak, tetanos aşısı sonsuza kadar sizi korumaz. Bağışıklık sağlamak için her 10 yılda bir tetanos güçlendirici aşı gereklidir.
Hangi Doktora/Bölüme Gidilir?
Tetanos ile Acil, İç Hastalıkları (Dahiliye), Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji bölümleri ilgilenir.
Tetanosun Nedenleri
Clostridium tetani denilen bakteri tetanosa neden olur. Bakteri sporları toz, kir ve hayvan pisliklerinde bulunabilir. Sporlar, belirli organizmalar tarafından üretilen küçük üreme organlarıdır. Genellikle yüksek ısı gibi sert çevre koşullarına dayanıklıdırlar.
Kişi, bu sporlar kan dolaşımına bir kesik veya derin bir yara ile girdiğinde enfekte olabilir. Bakteri sporları daha sonra merkezi sinir sistemine yayılır ve tetanospazm adı verilen bir toksin üretir.
Bu toksin, omurilikteki kaslardan gelen sinir sinyallerini engelleyen bir zehirdir. Bu durum, ciddi kas spazmlarına yol açabilir.
| Tetanos enfeksiyonu şunlarla ilişkilidir: |
|---|
| Ezilme yaralanmaları |
| Ölü doku ile yaralanmalar |
| Yanıklar |
| Piercing, dövme, iğneyle uyuşturucu kullanımı veya çiviye basmak gibi yaralanma türleri |
| Kir, dışkı veya tükürük ile kirlenmiş yaralar |
| Daha az yaygın olarak şu durumlarla ilişkilendirilmektedir: |
| Hayvan ısırıkları |
| Diş enfeksiyonları |
| Böcek ısırığı |
| Kronik yaralar ve enfeksiyonlar |
Tetanos insandan insana bulaşıcı değildir. Enfeksiyon, dünya çapında meydana gelir, ancak zengin topraklarda, sıcak, nemli iklimlerde daha yaygındır. Ayrıca nüfusun yoğun bölgelerde daha yaygındır.
Tetanosun Belirtileri
Tetanos, kaslarınızı kontrol eden sinirleri etkiler ve bu da yutma güçlüğüne yol açabilir. Ayrıca çeşitli kaslarda, özellikle de çenenizde, karnında, göğsünüzde, sırtınızda ve boynunuzda spazmları ve sertliği yaşayabilirsiniz.
| Tetanosun yaygın görülen diğer belirtileri şunlardır: |
|---|
| Hızlı kalp atışı |
| Ateş |
| Terlemek |
| Yüksek tansiyon |
Kuluçka dönemi yani bakterinin bulaşması ile hastalığın başlangıcı arasındaki süre 3 ila 21 gün arasındadır. Belirtiler, tipik olarak ilk enfeksiyondan 14 gün sonra ortaya çıkar. Maruz kaldıktan sonra daha hızlı meydana gelen enfeksiyonlar tipik olarak daha şiddetlidir ve daha kötü bir şekilde ilerler.
Tetanosun Teşhis Edilmesi
Doktorunuz, kas sertliği ve ağrılı spazmlar gibi tetanos belirtilerini kontrol etmek için fiziksel muayene yapacaktır.
Diğer birçok hastalığın aksine tetanos genellikle laboratuvar testleri ile teşhis edilmez. Ancak, doktorunuz benzer belirtileri olan hastalıkları elemek için laboratuvar testleri yapabilir. Bu hastalıklar arasında beyni ve omuriliği etkileyen menenjit gibi bakteriyel enfeksiyonlar ya da beynin şişmesine neden olan virütik bir enfeksiyon olan kuduz bulunmaktadır.
Doktorunuz ayrıca, aşılama tarihinize tetanos teşhisini koyacaktır. Bağışıklık kazandırılmadıysanız veya güçlendirici aşı için gecikmişseniz tetanos riskiniz daha yüksek demektir.
Tetanosun Tedavisi
Tedavi yaşadığınız belirtilerin şiddetine bağlıdır.
| Tetanos tipik olarak aşağıdakiler gibi çeşitli terapiler ve ilaçlar ile tedavi edilir: |
|---|
| Sisteminizdeki bakterileri öldürmek için penisilin gibi antibiyotikler |
| Bakterilerin vücudunuzda yarattığı toksinleri nötralize etmek için tetanoz immun globulin |
| Kas spazmlarını kontrol etmek için kas gevşeticiler |
| Tedavi ile birlikte verilen tetanos aşısı |
| Bakterilerin kaynağından kurtulmak için yaranın temizlenmesi |
Bazı durumlarda, ölü ya da enfekte olan dokuyu temizlemek için debridman olarak adlandırılan cerrahi bir prosedür kullanılır. Yutmada ve nefes almakta zorlanıyorsanız, solunum tüpüne veya ventilatöre (akciğerleri havaya ve dışarıya taşıyan bir makineye) ihtiyacınız olabilir.
Tetanosun Komplikasyonları
| Tetanosun bir sonucu olarak şiddetli kas spazmları da ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir: |
|---|
| Ses teli spazmları (laringospazm) ve nefes almaya yardımcı olan kasların spazmları nedeniyle yaşanan solunum problemleri |
| Zatürre (akciğerlerin enfeksiyonu) |
| Oksijen eksikliği nedeniyle beyin hasarı |
| Anormal kalp ritmi |
| Kas spazmları ve konvülsiyonlara bağlı omurga kırıkları ve kırıkları |
| Hastanede uzun süre kalındığı için sekonder enfeksiyonlar |
Tetanosun Önlenmesi
Aşılama tetanos enfeksiyonlarını önleyebilir, ancak güçlendirici aşıları programa bağlı olarak yaptırabilirsiniz. Tetanos aşısı, DTap aşısı olarak da adlandırılan difteri-tetanos-boğmaca atışının bir parçası olarak çocuklara verilir. Bu difteri, boğmaca ve tetanosa karşı koruyan üçü bir aşıdır.
Uygun tedavi ve yaraların temizlenmesi de enfeksiyonun önlenmesine yardımcı olabilir. Dışarıda yaralanırsanız ve yaralarınızın toprağa temas ettiğini düşünüyorsanız, doktora görünün ve tetanos riskinizi sorun.
Tetanosun İlerleyişi
Hızlı ve doğru tedavi, hastalığın ilerleyişini iyileştirecektir. Tetanos olabileceğini düşünüyorsanız hemen doktorunuza veya acil servisinize gidin. Bir kez tetanos aşı yaptırsanız bile, eğer aşı tarafından korunmuyorsanız tekrar yaptırabilirsiniz.
Kaynak: Healthline
Yorumlar (0)