Tiroid nodülü, tiroid bezi üzerinde ortaya çıkan yumru şeklinde doku sorunudur. Çoğu zaman herhangi bir belirtiye neden olmaz. Cerrahi müdahale ve radyoaktif iyot tedavisi sayesinde yüksek bir iyileşme oranına sahiptir.
Tiroid Nodülü Belirtileri
Çoğu tiroid nodülü herhangi bir belirtiye neden olmaz. Ancak çok sayıda tiroid nodülü varsa veya çok büyüklerse görünür hale gelebilirler. Nadiren boyundaki diğer dokulara baskı yaparak aşağıdaki belirtilere neden olabilir:
- Yutkunma ve solunum güçlüğü
- Ses kısıklığı ve diğer ses sorunları
- Boyun ağrısı
- Guatr (tiroid bezi şişmesi)
Tiroid nodülleri tiroid hormonu üretmeye başlarsa (ki bu türlerine zehirli tiroid nodülü denmektedir) hipertiroidi ortaya çıkabilir. Hipertiroidi tiroid hormonu fazlalığıdır, aşağıdaki belirtilere yol açabilir:
- Asabiyet, sabırsızlık
- Kaslarda zayıflık, titremeler
- Görme problemleri
- Sıcağa dayanamama, aşırı terleme
- Nefes darlığı
- Saç ve tırnakların zayıflaması
- Nabzın artması; taşikardi veya çarpıntı (aritmi)
Tiroid nodülleri bazen de hipotiridiye (tiroid hormonu düşüklüğü) neden olabilir. Bu durumda aşağıdaki belirtiler görülebilir:
- Sürekli yorgun hissetmek
- Düzensiz veya ağır adet görmek
- Unutkanlık
- Cilt kuruluğu
- Soğuğa dayanamama
Tiroid Nodülü Neden Olur?
Çoğu tiroid nodülünün neden ortaya çıktığı bilinemiyor. Ancak istatistikler göz önünde alındığında aşağıdaki etkenlerin tiroid nodülüne neden olabileceği düşünülüyor:
1) İyot Eksikliği
Tiroid bezinin tiroid hormonlarını üretebilmesi için iyot mineraline ihtiyacı vardır. Ortalama şartları taşıyan bir kişinin günde 150 mikrogram civarında iyot alması gerekir. Yeterli miktarda iyot almamak tiroid nodülüne yol açabilir.
2) Haşimato Hastalığı
Haşimato hastalığı, vücudun savunma hücrelerinin hatalı hareket ederek sağlıklı tiroid bezi hücrelerine saldırması durumudur. Anne ve babadan aktarılan hatalı genler yüzünden ortaya çıkmakta ve tiroid nodülüne neden olabilmektedir.
3) Tiroidit ve Guatr
Bakteri veya virüslerden kaynaklanan tiroidit (tiroid bezi iltihabı) ve guatr tiroid nodülüne neden olabilir. Lityum veya amiodoron içeren ilaçlar da bu etkiyi doğurabilir.
4) Hipofiz Bezi Sorunları ve Hipotiroidi
Hipofiz bezi, ürettiği salgılarla tiroid bezini uyararak tiroid hormonu üretmesini sağlar. Kafaya çok şiddetli darbe almak, beyin ameliyatı geçirmek gibi nedenlerle hipofiz bezi zarar görürse bu fonksiyonunu kaybedebilir. Bu durumda hipotiroidi ve tiroid nodülünün ortaya çıkma riski artar.
5) Risk Faktörleri
Aşağıdaki şartları taşıyan kişilerde tiroid nodülü görülmesi riski daha yüksektir:
- Ailesinde tiroid nodülü olanlarda (veya ailesinde diğer hormon problemi olanlarda)
- Yaşlılarda (yaş arttıkça risk yükselir)
- Kadınlarda
- Radyasyona maruz kalanlarda
Her 20 tiroid nodülü vakasından birinde tiroid nodülü kanserli olmaktadır. Aşağıdaki şartları taşıyan kişilerde görülen tiroid nodüllerinin kanserli olma riski daha büyüktür:
- Ailesinde kanserli tiroid nodülü olanlarda
- Tiroid nodülü sert ise veya yakınındaki bir doku yüzünden baskı altında kalıyorsa
- Erkeklerde
- 20 yaşından küçüklerde veya 70 yaşından büyüklerde
- Radyasyona maruz kalanlarda
Not: Bazı nadir görülen tiroid nodülü vakalarının nedeni, tiroid bezi kanseri olmaktadır.
Tiroid Nodülü Tedavisi
Doktorunuz herhangi bir belirtiye neden olmayan, kanserli olmayan veya kansere dönme şüphesi taşımayan tiroid nodülü için herhangi bir tedavi yerine dikkatli takip önerebilir.
Tiroid nodülünde aşağıdaki tedaviler uygulanabilir:
1) Radyaktif İyot Tedavisi
Aşırı aktif olduğu için hipertiroidiye neden olan tiroid nodülünde kullanılabilir. Tedavide kapsül veya sıvı şeklinde yutulan radyoaktif iyot mineralleri kullanılır. Bu iyotları emen tiroid nodülü küçülür.
- Hamilelerde ve hamile kalmayı düşünenlerde kullanılamaz.
- Başarılı sonuçlar veren bir tedavidir, ancak bazı vakalarda hipotiroidiye (tiroid düşüklüğü) neden olabilir.
2) Cerrahi Müdahale
Tiroid nodülü ameliyatla alınabilir. Tiroid nodülü aşağıdaki şartları taşıyorsa cerrahi müdahale en iyi tedavi seçeneği haline gelmektedir:
- Kanserli ise
- Kanserli olma ihtimali varsa
- Çok büyük olduğu için yutkunma veya solunum güçlüğü yaşatıyorsa
- Şiddetli belirtilere neden oluyorsa
Ameliyat esnasında tiroid bezinin bir kısmının veya tamamının alınması gerekebilir.
3) İlaç Tedavisi
Carbimazol, metimazol, propiltiourasil veya potasyum perklorat gibi tionamid (anti tiroid) ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar tiroid nodülünü yok etmez, ancak hipertiroidiye neden olan tiroid nodülünde ortaya çıkan belirtilerin hafiflemesini ve yok olmasını sağlar.
- Hipotiroidiye neden olan tiroid nodülünde levotiroksin ilaç kullanılabilir. Levotiroksin, yapay tiroid hormonudur. Hastalık belirtilerinin kaybolmasını sağlar. Ömür boyu kullanılması gerekebilir.
- Tiroid nodülü, içine şırınga edilen etanol (alkol) ile küçültülüp yok edilebilir.
