Toksoplazma: Soğuk Algınlığına Benziyor Fakat Ciddi Olabilir

Çoğu toksoplazma vakası herhangi bir belirtiye neden olmadığı için, kişi iltihap kaptığının farkında olmaz. Bunun nedeni, toksoplazma şiddetli hastalıklara yol açmadan önce bağışıklık sisteminin devreye girmesi ve toksoplazmanın yayılmasına engel olmasıdır.

Toksoplazma Kısaca

Yaşam editörleri tarafından hazırlanan hastalık kartlari ilgili hastalığa ait en çok merak edilen sorulara kısaca yanıt verir.

Dikkat
Normal

Endişelenmeli miyim?

Toksoplazma çoğu zaman bağışıklık sistemimiz sayesinde ciddi bir tehlikeye yol açmaz.

Ne Zaman Önemsemeliyim?

Toksoplazma hamilelerde ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde çok tehlikeli olabilir. Özellikle hamilelerin toksoplazmadan korunmaya azami dikkat etmeleri gerekir.

Hangi Doktora/Bölüme Gidilir?

Toksoplazma için Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji bölümüne gidilir.

Toksoplazma Belirtileri

Ancak toksoplazma vakalarının % 10-20’sinde aşağıdaki soğuk algınlığına benzer belirtiler ortaya çıkabilir:

Yüksek ateş (38 derece ve üzeri)
Kas ağrıları
Yorgunluk, genel rahatsızlık hali
Boğaz iltihabı
Lenf bezi şişmesi (Boyunda, çene altında, koltuk altında veya kasıklarda hissedilebilir)

Dikkat: Toksoplazma, bağışıklık sistemi baskılanmış veya zayıflamış kişilerde hayati tehlikeye yol açacak belirtilere neden olabilir.

Hamilelerde Toksoplazma Belirtileri

Hamilelerde veya birkaç hafta içinde hamile kalacak olan kadınlarda görülen toksoplazma daha tehlikeli belirtilere yol açabilir. Hamilelik düşükle sonlanabilir.

Anne karnındaki bebeğe toksoplazma bulaşırsa, bebekte doğum esnasında veya birkaç yıl sonrasında aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:

Beyin hasarı
İşitme kaybı
Görme problemleri

Toksoplazma Neden Olur?

Toksoplazma, “Toxoplasma gondii” isimli parazit mikrobun yol açtığı bir hastalıktır. Bu parazit, hasta kedilerin dışkısında veya hasta hayvanların etinde bulunur.

1) Nasıl Bulaşır?

Toksoplazma aşağıdaki şekillerde kişiye bulaşabilir:

Meyve ve sebzeleri yıkamadan tüketmek
Kedi dışkısı (gözle görülmeyecek kadar az miktarda bile olsa) ile kirlenmiş suları tüketmek
Toprağa dokunduktan sonra veya kedi kumuna temas ettikten sonra elleri ağzın yakınlarına götürmek
Çiğ, tütsülenmiş veya az pişmiş parazitli et tüketmek
Parazitli bir eti doğrarken elleri veya mutfak malzemelerini kazara ağız yakınına götürmek
Pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleri tüketmek

2) Toksoplazma Parazitinin Bazı Özellikleri

Kedilere bulaştığında genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz, dolayısıyla bir kedinin hasta olup olmadığı görüntüsünden anlaşılmaz.
Vücut dışında, suda veya toprakta aylar boyu yaşamını devam ettirebilir.
İnsandan insana bulaşmaz.
Emzirme yolu ile bebeğe bulaşmaz.

3) Hamilelikte Toksoplazma

Hamile kalmadan önceki son iki-üç hafta da dahil olmak üzere, gebeliğin ilk 15 haftasında anneye bulaşan toksoplazmanın bebeğe de sıçrama riski %10-15 dolaylarındadır. 26 – 28. haftadan itibaren bu risk %70’lere yükselir.

Anne ilk kez toksoplazmaya yakalanmıyorsa, bebeğe bulaşmaz.
Anne hamile kalmadan aylar önce toksoplazmaya yakalanmışsa, bebeğe bulaşmaz.

Toksoplazma Tedavisi

1) İlaç Tedavisi

Çoğu toksoplazma hastası aşağıdaki ilaçlarla tedavi edilmektedir:

Pyrimethamine
Sulfadiazine
Folinik asit

Bu ilaçların genellikle en az 4-6 hafta süre ile kullanılması gerekmektedir. Bazı vakalarda bu ilaçların yerine sadece azithromycin de önerilebilmektedir.

Bağışıklık sistemi baskılanmış olan kişilerde ise trimethoprim ve sulfamethoxazole kullanılabilmektedir.

2) Hamilelerde Toksoplazma Tedavisi

Hamile iseniz ve toksoplazmaya ilk kez yakalanmışsanız, hamileliğiniz sonlanana kadar veya bebeğe toksoplazma geçmediği sürece spiramycin isimli antibiyotik önerilecektir. Spiramycin’in toksoplazmanın bebeğe bulaşma riskini azalttığı düşünülüyor.

Spiramycin’e rağmen toksoplazma bebeğe bulaşabilir. Bu durumda diğer şartlarda olduğu gibi sulfadiazine ve pyrimethamin tedavileri başlatılacaktır.

3) Bebeklerde Toksoplazma Tedavisi

Anne karnında iken toksoplazmaya yakalanan bebeğe de pyrimethamine ve sulfadiazine önerilecektir. Bu ilaçlar toksoplazmanın uzun vadede tehlikeli sonuçlara yol açması riskini azaltır, bir yıl süre ile kullanılmaları gerekebilir. Ancak bebek zaten zarar görmüş ise, bu ilaçlar ne yazık ki oluşan hasarı tedavi edememektedir.

4) Toksoplazmadan Korunma Yöntemleri

Mutfak Önerileri:

Etlerinizi güzelce, tam pişirin.
Birkaç gün boyunca dondurulmuş olan çiğ etin içindeki toksoplazma parazitlerinin büyük bölümü ölür.
Özellikle hamile iseniz veya hamile kalmayı düşünüyorsanız, sadece pastörize edilmiş süt ve süt ürünleri kullanın.
Meyve ve sebzeleri güzelce yıkamadan yemeyin.
Ellerinizi ve mutfak malzemelerinizi güzelce yıkayarak temizleyin.

Genel Öneriler:

Bahçe işleri ile uğraşırken eldiven kullanın.
Hazır (işlenmiş) sular tüketin. Musluk suyu, kaynatılmadan içildiği zaman nadiren de olsa toksoplazmaya neden olabilir.

Kedi Bakıcılarına Öneriler:

Kum oyun alanı varsa, tuvaletini yapmaması için, oyun oynamadığı sürece üzerini kapalı tutun.
Kedinizi ticari ürünlerle besleyin. Çiğ etle beslerseniz toksoplazmaya yakalanma riski daha yüksek olur.
Kumunu değiştirirken eldiven ve ağız maskesi takın. Sonrasında ellerinizi güzelce yıkayın.
Daha küçük kedi tuvalet kabı kullanın.
Sokak kedilerinin taşıyıcı olma riski daha yüksektir.