Toksoplazmoz: Hiçbir Belirti Göstermeyebilir

Amerika Birleşik Devletleri’nde 60 milyonu aşkın kişi parazitten etkilenmiştir. Şiddetli enfeksiyon geçirmek için en fazla riskte olan kişiler, bağışıklık sistemi zayıf olanlarla hamilelik sırasında aktif enfeksiyon geçiren annelerden doğan bebeklerdir.

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi

Centers for Disease and Prevention

Parazitten dolayı enfeksiyon yaşayan kişiler hiçbir belirti göstermeyebilirler.

!Fetüs enfeksiyon yaşadığında belirtiler hafif veya biraz ciddi olabilir. Doğmamış bir bebekte toksoplazmoz, bebek doğduktan kısa süre sonra hayatı tehdit edebilir.

!Toksoplazmoz parazitini barındıran yeni doğan bebeklerin birçoğu doğdukları zaman normal görünseler de büyüdükçe belirtiler gösterebilirler. Bu bebeklerde beynin ve gözün gelişimini kontrol etmek önemlidir.

T. gondii, toksoplazmoza neden olan parazittir. Bu paraziti çiğ etten ya da düzgün pişirilmemiş etlerden alabilirsiniz. Pis su içmek de toksoplazmoz parazitinin kapılmasına neden olur. Nadir olsa da toksoplazmoz kan nakli veya organ nakliyle bulaşabilir.

Bu parazit dışkıların içinde bulunabilir. Yani, dışkıyla pislenen ve yıkanmamış her şeyde parazit bulunabilir. Toksoplazmozu önlemek için eşyalarınızı düzgünce yıkayın.

Amerika Birleşik Devletleri’nde parazitler kedi dışkısında bulunur. T. gondii, sıcakkanlı hayvanların neredeyse tamamında bulunsa da kediler bu parazitlere ev sahibi olduğu bilinen tek hayvanlardır. Bu durum, parazit yumurtalarının bir tek kedilerde üreyebildiği anlamına gelmektedir. Kediler, ev sahipliği yaptıklarında bile toksoplazmoz belirtileri gösteremezler.

İnsanlar, paraziti sindirdiklerinde toksoplazmoz enfeksiyonu yaşarlar. Bu durum, kontamine olmuş kedi dışkılarına maruz kalındığında yaşanabilir. Özellikle kedilerin kumlarını değiştirdikten sonra ellerinizi yıkamıyorsanız enfeksiyon kapabilirsiniz.

Hamile kadınların doğmamış çocuklarına enfeksiyon bulaştırma riskleri vardır. Bu nedenle, hamileliğiniz boyunca kedinizin kumunu değiştirmesini bir başkasından istemelisiniz. Temizliği kendiniz yapmak durumundaysanız eldiven takın ve kedi kumunu günlük değiştirin. Parazitler 1 ila 5 gün boyunca enfeksiyona neden olmazlar.

İnsanların, doğrudan kedilerden toksoplazmoz enfeksiyonu alması çok nadir görülür. Genellikle evde bakılan ve dışarı çıkmayan kedilerde T. gondii paraziti bulunmaz. Vahşi kedilerde veya sokakta yaşayan kedilerde ise T. gondii paraziti bulunur.

Amerika Birleşik Devletleri’nde toksoplazmoz parazitinden enfeksiyon kapılmasının en yaygın yolu çiğ et veya yıkanmamış sebze, meyve tüketilmesidir.

Doktorunuz, kan tahlili yaparak bu parazite karşı oluşmuş antikorları kontrol edebilir. Antikor, bağışıklık sisteminizin zararlı bir maddeye karşı ürettiği bir protein türüdür. Antikorlar, yabancı maddelerin antijen denilen işaretçilerini tespit ederler.

Antikor, özel bir antijene karşı oluşturulduğunda ileride de bu saldırganlara karşı korunabilmek için kanınızda kalır.

Daha önce T. gondii bakterisine maruz kaldıysanız kanınızda antikor olabilir. Bu durum, antikor testinin pozitif çıkacağı anlamına gelmektedir. Testiniz pozitif çıkarsa o zaman hayatınızın bir noktasında toksoplazmoz enfeksiyonu geçirmişsiniz demektir. Pozitif test, şu anda aktif bir enfeksiyonun varlığına işaret etmez.

Antikor testiniz pozitif çıktıysa doktorunuz ne zaman enfeksiyon geçirdiğinizi anlamak için başka testler yapabilir.

Hamileyseniz ve enfeksiyonunuz varsa doktorunuz amniyotik sıvınızı ve bebeğinizin kanını test etmek isteyebilir. Fetüsün enfeksiyon kapıp kapmadığını anlamak için ultrason da yapılabilir.

Fetüste toksoplazmoz teşhis edilirse bir uzmana yönlendirilebilirsiniz. Genetik danışmanlık almanız önerilebilir. Hamileliğin sonlandırılması seçeneği, bebeğin anne karnında geçirdiği süreye bağlı olarak önerilebilir. Hamileliğinizi devam ettirirseniz doktorunuz bebeğin yaşayabileceği belirtilerin riskini azaltmak için antibiyotik yazacaktır.

Hamile kadınların toksoplazmozdan kaçınmak için önlemler almasının nedeni, bu enfeksiyonun bebek için çok ciddi hatta ölümcül olabilmesidir.

Bebeğin zihinsel ve bedensel gelişiminde gecikmeler olabilir ve nöbetler yaşanabilir.

Genel olarak, hamileliğin erken döneminde enfeksiyon kapan bebeklerin, hamileliğin ilerleyen zamanında enfeksiyon kapan bebeklere göre daha ciddi sorunlar yaşadığı görülmüştür. Toksoplazmoz enfeksiyonu olan bebeklerde duyma ve görme kaybı riski yüksektir. Bazı çocuklar, öğrenme güçlüğü yaşayabilir.

Doktorunuz, herhangi bir belirti yaşamıyorsanız toksoplazmozu tedavi etmeyi önermez. Sağlıklı insanlarda enfeksiyon yaşandığında herhangi bir belirti görülmüyorsa ya da hafif belirtiler yaşanıyorsa hastalık kendi haline bırakılır.

Hastalık ciddi ve kalıcıysa, gözleri ya da iç organları etkilediyse doktorunuz pirimetamin (Daraprim) ve sülfadiazin verebilir. Pirimetamin, sıtmayı tedavi etmek için de kullanılır. Sülfadiazin, antibiyotiktir.

HIV ya da AIDS hastalığınız varsa bu ilaçları hayatınız boyunca kullanmanız gerekebilir. Pirimetamin, bir B vitamini türü olan folik asit seviyenizi azaltabilir. Doktorunuz, bu ilacı kullanırken B vitamini takviyesi kullanmanızı isteyebilir.

Hamilelik sırasındaki tedavi biraz daha farklıdır. Tedavinin ilerleyişi, doğmamış çocuğunuzun enfeksiyon kapıp kapmadığına ve enfeksiyonun şiddetine bağlıdır. Doktorunuz, sizin durumunuzda yapılacak en iyi şeyi seçip bunu sizinle paylaşacaktır. Hamileliğinizin ne kadar ilerlediğine bağlı olarak, enfeksiyonun fetüse geçmesini engellemek için doktorunuz size antibiyotik verebilir. Spiramisin denilen bir antibiyotik hamileliğin birinci trimesterde ve ikinci trimesterin başında önerilebilir. Pirimetamin/sülfadiazin ve lökoverin kombinasyonu genellikle ikinci trimesterin sonunda ve üçüncü trimesterde kullanılır.

Doğmamış bebeğinizde toksoplazmoz varsa pirimetamin ve sülfadiazin tedavi olarak düşünülebilir. Ancak, her iki ilacın da kadınlarda ve fetüste yan etkileri olacağından bu ilaçlar son çare olarak düşünülür. Potansiyel yan etkiler arasında kan hücrelerinin üretilmesine yardımcı olan kemik iliğinin azalması ve karaciğer zehirlenmesi bulunur.

Hastalığın ilerleyişi pek çok faktöre bağlıdır. Bu durumu yaşayan hamile kadınların, kendileri için doğru bir tedavi planının oluşturulması için doktorlarıyla birlikte çalışmaları gerekmektedir. toksoplazmozla doğan bebeklerin bir yıl boyunca tedavi görmeleri gerekebilir.

AIDS’i olan kişilerin ve bağışıklık sistemi zayıf olan çocukların komplikasyonların önlenmesi için hastanede kalmaları gerekebilir.

Hamile değilseniz ve başka sağlık sorunlarınız yoksa birkaç hafta içinde iyileşebilirsiniz. Doktorunuz, belirtileriniz hafifse ve başka sorunlar yaşamıyorsanız hiçbir tedavi uygulamayabilir.

Hamile kadınların hamilelikleri boyunca kedi kumu temizliğini mümkünse başka birine yaptırmaları gerekir.

Kaynak: Healthline