Topuk çatlakları oldukça yaygın bir problemdir. Topuk çatlakları derin olduğunda, ayaktayken ya da topuğa baskı uygulandığında ağrılara neden olabilir. Tedavi edilmediğinde çatlaklar daha da derinleşip kanamaya ve enfeksiyona da yol açabilir. Bu özellikle bağışıklık sistemi zayıf bireyler için tehlikeli olabilir.
Topuk Çatlaklarının Nedenleri
Cilt kuruluğu (kserozis) topuk çatlaklarının en yaygın nedenidir. Topuk çatlakları topuklar üzerine sürekli baskı uygulandığında da ortaya çıkabilir. Bu da genelde uzun süreli yürüyüşler ya da ayakta fazla durulduğunda ortaya çıkar. Topuk çatlaklarının diğer yaygın nedenleri şunlardır:
Aşırı Kilolar
Aşırı kilolar (fazla kilolar ayak altına fazla basınç uygulanmasına neden olarak topukta açılmalara yol açabilir.) Deri esnek olmadığında uygulanan basınç çatlamalara yol açabilir.
Arka Kısmı Açık Ayakkabılar
Arka kısmı açık ayakkabılar giymek de topuk altındaki yağlı tabakanın iki tarafa ayrılmasına neden olarak çatlamalara yol açabilir.
Şeker Hastalığı
Bazı sağlık koşulları da deride kurumaya neden olabilir. Şeker hastalığı daha az terlemeye neden olur. (şeker hastalarında aktivitesi azalan tiroit vücudun metabolik hızını düşürür bu da terlemenin azalmasına yol açar. Bunun sonucunda da deride kurumalarla birlikte çatlamalar ortaya çıkabilir.)
Deri Hastalıkları
Sedef hastalığı ve egzama gibi deri hastalıkları da kuru deriyle birlikte topuk çatlaklarına yol açabilir.
Ter Bezlerinin Düzensiz Çalışması
Ter bezlerinde aktivitenin azalması da deride kurumayı ve çatlakların oluşumunu tetikler.
Topuk Çatlakları Tedavisi
1. Tıbbi Tedavi
Ayak hastalıkları uzmanı ayaktaki ya da topuktaki kurumadan dolayı sertleşmiş dokuyu almayı tavsiye edebilir. Sert kısım alındıktan sonra çatlaklarda ağrı varsa doktor iyileşinceye kadar çatlakların birleşmesini sağlayan sargı kullanmayı tavsiye edebilir. Bazen uzman doktor çatlağın daha hızlı birleşmesi için doku yapıştırıcısı kullanmayı tavsiye edebilir.
2. Nemlendiriciler
Topuk çatlakları için uygun nemlendiriciler eczanelerde bulunmaktadır. Herhangi bir nemlendirici uygun olsa da aşırı kuru ciltler için özel yapılmış nemlendiriciler daha faydalı olabilir. Daha ciddi durumlarda doğrudan cildiye uzmanına danışarak da uygun nemlendirici elde edilebilir. Nemlendiricilerden azami faydayı almak için önce ayağınızı 15 dakika boyunca ılık suda bekletin. Daha sonra ayağınızı kurutarak nemlendiriciyi topuğunuzdaki çatlaklara sürün.
3. Sıcak Su ve Sünger taşı
Her şeye rağmen topuk çatlağı için en uygun ilaç sıcak sudur. Sıcak su sert deriyi yumuşatarak, sünger taşıyla sert derinin alımını kolaylaştırır. Sünger taşı yoksa zımpara kağıdı kullanmak da aynı işlevi görür. Bu işlem çatlakların etrafındaki ölü derinin atılmasını sağlayarak iyileşmeyi ve yaranın kapanmasını hızlandırır.
4. Muz
Bir miktar olgun muzu ezip topuktaki çatlak kısımlara sürün ve 15 dakika beklettikten sonra sürülen kısmı temizleyin. Bu işlemi yatmadan önce uygulayıp sabaha kadar bekleyebilirsiniz fakat bu durumda üzerine uygulanan ayağa koruma amaçlı çorap giymek gerekir. Bu uygulama da nemlendirici etki yaparak çatlakların kapanmasını hızlandırır.
5. Sabunlu Su
Ayağınızı her gece 15-20 dakika boyunca sıcak sabunlu suda bekletiniz ve daha sonra kurulayın. Sabunlu su da nemlendirici etki yapar ve enfeksiyon oluşumunu büyük ölçüde engeller.
6. Zeytinyağı
Topuktaki çatlaklara nemlendirici olarak zeytin yağı sürmek de etkili sonuç verir. Yatmadan önce topuğa zeytinyağı sürüp koruyucu olarak çorap giyin ve bir gece bekleyin. Bu işlemi çatlaklar kapanıncaya kadar uygulayabilirsiniz. Zeytin yağı nemlendirici etkisiyle yaranın daha hızlı kapanmasını sağlayacaktır.
Bunlara ek olarak aşağıdaki önlemler de dikkate alınmalıdır.
- Topuğunuzu tamamen saran ve arkası kapalı ayakkabılar kullanmak önemlidir. Arkası açık ayakkabılar topuk çevresindeki desteği azaltarak ayağın altındaki yağlı tabakanın yayılmasına neden olur ve ayak tabanına uygulanan baskı da çatlak oluşumuna neden olabilir.
- Ayakkabı astarı kullanmak da ayak tabanında kalın deri oluşumunu engelleyen önemli bir faktördür.
- Ayak tabanının yayılmasını ve dolayısıyla çatlak oluşumunu engellemek için düzenli olarak topukluk kullanmak da etkili bir yöntemdir.
- Topuk ağrısı şiddetliyse veya kanama varsa ya da çatlak bölgesinde enfeksiyon gelişimi oluyorsa doktora danışılmalıdır.
