Transiyent İskemik Atak (İskemik Atak) Nedir? Belirtileri Nelerdir?
İskemik atak olarak da bilinen transiyent iskemik atak, beynin bir kısmına geçici olarak kan akışı sağlanmadığında görülür. Bu durum 24 saat içinde düzelen felç benzeri belirtilere neden olur.
Transiyent İskemik Atak (İskemik Atak)
Yaşam editörleri tarafından hazırlanan hastalık kartlari ilgili hastalığa ait en çok merak edilen sorulara kısaca yanıt verir.
- Dikkat
- Normal
Endişelenmeli miyim?
İnmeden farklı olarak, iskemik atak kendi başına kalıcı engellere neden olmaz. İskemik atağın ve inmenin belirtileri neredeyse aynıdır ve bu belirtiler görüldüğünde acilen tıbbi yardım alınması gerekir.
Neye Dikkat Etmeliyim?
İskemik atağın belirtilerinin bilinmesi mümkün olan en kısa sürede tedavi almanıza yardımcı olur. İskemik atak geçiren her 3 kişiden 1’i daha sonra inme geçirir. Bu nedenle tedavi gereklidir.
Hangi Doktora/Bölüme Gidilir?
İskemik atak için Nöroloji (Beyin ve Sinir Hastalıkları) bölümüne gidilir.
İskemik Atağın Belirtileri
İskemik atağın teşhis edilmesi zor olabilir ancak birkaç belirti iskemik atağın yaşandığını gösterebilir. Bu belirtiler geçicidir.
| İskemik atağın en belirgin belirtileri: |
|---|
| Dil bozukluğu olan disfazi |
| Dizartri veya konuşmada fiziksel zorluk |
| Görüşte bozulmalar |
| Kafa karışıklığı |
| Denge sorunları |
| Karıncalanma |
| Bilinç seviyesinin değişmesi |
| Baş dönmesi |
| Bayılma |
| Şiddetli baş ağrısı |
| Tat almada anormalleşme |
| Koku duyusunun anormalleşmesi |
| Beyinde pıhtının neden olduğu vücudun veya yüzün sağ veya sol tarafında zayıflık veya uyuşukluk |
1 Disfazi
2 Tek Gözde Geçici Körlük
İskemik Atağın Nedenleri
Kan pıhtıları, iskemik atağın önde gelen nedenidir.
| Bu durumun yaygın olarak görülen diğer nedenleri şunlardır: |
|---|
| Hipertansiyon yani yüksek tansiyon |
| Ateroskleroz yani beyinde veya beynin etrafında plak birikimine bağlı olarak arterlerin daralması |
| Beynin iç veya dış karotis arterinin tıkanmasıyla ortaya çıkan karotid arter hastalığı (Genellikle ateroskleroz neden olur.) |
| Şeker hastalığı |
| Yüksek kolesterol |
İskemik Atak Ne Kadar Sürer?
İskemik atak, bir dakika kadar kısa sürebilir. Tanım olaraksa iskemik atak 24 saatten daha az sürer. Çoğu zaman, doktora gittiğinizde belirtileriniz kaybolur. Doktorunuz sizi değerlendirirken belirtileriniz mevcut olmayabilir, bu nedenle belirtileriniz ortadan kalktığında olayı tanımlamanız gerekir. İskemik inme, en yaygın görülen inme türüdür.
Birisi İnme Geçirirse Ne Yapmalısınız?
Aniden ve herhangi uyarı olmadan ortaya çıkan belirtiler inmeye işaret edebilir.
İnmenin belirlenmesi için şu durumlara dikkat edilmelidir:
| Dikkat Edilmesi Gereken Şeyler | Belirti |
|---|---|
| Yüz | Eğer kişinin yüzünde sarkık veya düzensiz bir gülümseme fark ederseniz, bu bir uyarı işaretidir. |
| Kollar | Kol uyuşması veya kolda zayıflık bir uyarı işareti olabilir. Emin değilseniz, kişinin kollarını kaldırmasını isteyebilirsiniz. Kol düşerse veya sabit değilse bu bir uyarı işaretidir. |
| Konuşma zorluğu | Kişiden bir şeyi tekrar etmesini isteyin. Geveleyerek konuşma, kişinin felç geçirdiğini gösterebilir. |
| Zaman | Birisi inme belirtileri yaşıyorsa hızlı hareket edin. 112 acil servisi arayın veya bir an önce hastaneye götürün. |
İskemik Atak ve İnmede Risk Faktörleri
Yüksek tansiyon önemli bir risk faktörüdür. Bu durum, arterlerin iç duvarlarına zarar vererek ateroskleroza neden olabilir. Bu plak birikimi, arterlerde kan pıhtılarına yol açarak yırtılmaya neden olabilir. Bu anormallikler iskemik atağa veya inmeye yol açabilir.
Yüksek tansiyon tanısı konduysa, tansiyonunuzu rutin olarak takip etmeniz önemlidir. Tansiyonunuzu kontrol etmek için evinizde tansiyon cihazı bulundurmanız iyi olacaktır.
Bazı kişilerde beyaz önlük hipertansiyonu denen durum yaşanabilir. Bu durum, doktora gitmenin verdiği endişeden dolayı tansiyonun normalden daha yüksek çıkmasıdır.
Evde tansiyon kontrolünün yapılması, doktorunuzun tansiyonunuzla ilgili daha doğru bir şekilde değerlendirme yapmasına yardımcı olabilir. Bu bilgi, tansiyon ilaçlarınızın daha etkili bir şekilde ayarlanmasına yardımcı olur.
| Evde bir cihazınız varsa, şu durumlardan birini yaşadığınızda bir an önce tansiyonunuzu kontrol etmelisiniz: |
|---|
| Baş dönmesi |
| Sersemlik |
| Koordinasyon eksikliği |
| Yürüyüş bozukluğu |
Diğer Risk Faktörleri
İskemik atak ve inme için diğer risk faktörleri şunlardır:
- Yüksek kolestorol
- Şeker hastalığı
- Sigara içmek
- Şişmanlık
- Atriyal fibrilasyon
2014 yılında yapılan bir araştırmaya göre:
- Erkeklerde iskemik atak, kadınlara göre daha az yaşanmaktadır.
- Yaşlı insanlar, gençlerden daha fazla risk altındadır.
- İskemik atak en çok pazartesi günü yaşanmaktadır.
İskemik Atağın Teşhis Edilmesi
İskemik atağın belirtileri, inmenin belirtileriyle aynıdır. Yaşadığınız durumun iskemik atak mı yoksa inme mi olduğunu söylemek mümkün değildir. Ayrım tıbbi değerlendirmenin yapılmasını gerektirir.
İskemik atağın belirtilerinin aksine, inme belirtileri kalıcıdır ve beyin dokusunda kalıcı hasara neden olur. Ancak, inme belirtileri zamanla düzelebilir. İskemik atak ve inmenin nedenleri aynı olduğundan iskemik atak yaşamanız inme riskinin oluşmasına neden olur.
İskemik atak ve inme arasındaki farkı söylemenin tek yolu, doktorun tomografi ve MR taraması ile beyninizin görüntüsüne bakmasıdır.
İnme geçirdiyseniz, ilk 24 ila 48 saat boyunca inme geçirdiğiniz tomografiden görülmeyebilir. MR taraması ise genellikle inme belirtilerini daha erken gösterir.
İskemik atak veya inmenin nedeni değerlendirilirken, doktorunuz muhtemelen karotid arterlerinizde önemli bir tıkanıklık veya plak olup olmadığını görmek için ultrason isteyecektir. Kalbinizde kan pıhtılarına bakılması için ekokardiyogram da yapılabilir.
Doktorunuz elektrokardiyogram (EKG) ve röntgen de isteyebilir.
İskemik Atak Nasıl Tedavi Edilir?
Çeşitli tedavi seçenekleri mevcuttur. İskemik atak, beyin dokusunda kalıcı hasara veya sakatlığa neden olmaz. Ancak inmenin erken uyarı işareti olabilir. İskemik atak tedavisi, beyne kan akışını hızlandıran ilaçların kullanılmaya başlanmasına veya dozunun ayarlanmasına odaklanır.
Ayrıca, gelecekteki yaşanabilecek iskemik atak ve inme risklerinin azaltılması için anormalliklerin saptanıp düzeltilmesine odaklanılır.
Tedavi seçenekleri arasında ilaçları, tıbbi uygulamalar ve yaşam tarzında yapılacak değişiklikler bulunur.
1 Antiplatelet İlaçlar
2 Antikoagülanlar
3 Minimal İnvaziv Karotis Müdahale
4 Ameliyat
5 Hayat Tarzında Yapılabilecek Değişiklikler
İskemik Atak Nasıl Önlenir?
İskemik atak ve diğer inme türleri kaçınılabilirdir. Ancak bunun için bazı önlemler almalısınız.
| İskemik atağı ve inmeyi önlemek için şunları yapın: |
|---|
| Sigara içmeyin. |
| Sigara dumanından kaçının. |
| Daha fazla meyve ve sebze içeren dengeli bir diyet yapın. |
| Sağlıklı şekilde kilo verin. |
| Düzenli egzersiz yapın. |
| Alkol alımını sınırlayın. |
| Yasadışı uyuşturucular kullanmayın. |
| Diyabeti kontrol altına alın. |
| Kolesterol ve yağ alımını, özellikle doymuş ve trans yağları sınırlayın. |
| Tansiyonunuzu güzel bir şekilde kontrol altına alın. |
| Stresi azaltın. |
Kaynak: Healthline
Yorumlar (0)