TSH Yüksekliği Nedenleri ve Tedavisi

TSH, tiroid hormonunun salgılanmasını sağlayan hormondur. Kişinin sağlık durumunun belirlenmesinde TSH yüksekliği tek başına yeterli fikir vermez. Sağlıklı çıkarımların yapılabilmesi için tiroid hormon düzeyi gibi başka diğer kontrol sonuçları da gerekmektedir.

TSH Yüksekliği Belirtileri

TSH hormonu yüksekliği vücutta farklı şekillerde kendini gösterebilir.

Ciltte görülebilecek belirtiler şunlardır:

• Kuruluk, pullanma, kabuklaşma
• Solma
• Avuç içi ve ayak tabanında sararma
• Saçların incelmesi ve zayıflaması
• Göz çevresinde şişme, göz kapaklarında düşme

Olası zihinsel belirtiler şunlardır:

• Depresyon
• Hafızanın zayıflaması
• Odaklanamama
• Konuşmanın yavaşlaması
• Bunama

Diğer yaygın görülen belirtiler şunlardır:

• Kas ve eklem ağrıları, refleks kaybı
• Soğuğa aşırı hassasiyet
• Kolesterol yükselmesi
• Kalp yetmezliği
• Kadınlarda ağır adet geçirme veya adet görememe
• Cinsel arzuda düşüklük

TSH Yüksekliği Neden Olur?

1) Tiroid Sorunları

Boynumuzda bulunan tiroid bezleri gelişimimiz, iştahımız, metabolizma hızımız, enerji mekanizmamız üzerinde çok önemli etkileri olan tiroid hormonunu üretirler.

Tiroid hormonunu ilgilendiren aşağıdaki sorunlar TSH yüksekliğinin en sık karşılaşılan nedenleridir:

• Hipotiroidi (tiroid düşüklüğü): Yeterince tiroid hormonunun salgılanabilmesi için daha çok TSH üretilir ve TSH yüksekliği oluşabilir.
• Tiroid bezlerinde TSH hormonunun tanınmasını sağlayan reseptörlerin azalması: Vücut TSH miktarının az olduğunu sanır ve TSH üretmeye devam eder. Bu duruma tiroit direnci de denmektedir.
• Kanser, doğuştan gelen sorunlar vb. nedenlerle tiroit bezlerinin alınması-hasar görmesi

Aşağıdaki nedenlerle tiroit düşüklüğü ortaya çıkabilir ve sonucunda TSH yüksekliği oluşur:

• Haşimato ve bazı diğer otoimmün hastalıklar
• Hipertiroidi tedavisi için kullanılan radyoaktif iyot ve anti tiroit ilaç kullanımı gibi tedaviler
• Kanser tedavisinde kullanılan radyoterapi
• Lityum içeren ilaçlar
• İyot yetersizliği (iyotlu tuzların üretiminden sonra çok nadiren görülmeye başlamıştır)

2) Soya Ürünleri

Çok fazla soya ürünü tüketmek TSH yüksekliğine neden olabilir. Soya ürünü içeren bazı menopoz destekleri sık sık bu etkiye neden olabilmektedir.

3) Hipofiz Bezi Tümörü

Hipofiz bezinde ortaya çıkan tümörler TSH üreten hücrelerde kontrolsüz büyümeye neden olabilirler. Bu durumda hipofiz bezinde salgılanan diğer hormonlarda olduğu gibi TSH yüksekliği de görülebilir.

4) Hipofiz Bezinin Alınması

Hipofiz bezi olmadığı zaman TSH hormonu üretimi de mümkün olmayacaktır. Bu durumda TSH takviyesi için ilaç kullanılması gerekir. Ancak doğal yollardan salgılanmadığı için ilaç aldıktan sonra TSH dalgalanmaları ve TSH yüksekliği görülebilir. İlaçta doz aşılırsa bu durum daha belirgin hale gelir.

5) Diğer Nedenler

Aşağıdaki etkenler de TSH yüksekliğine neden olabilirler:

• Çok fazla guatrojenik (tiroid hormonunu azaltan) gıda tüketmek (karalahana, çiğ karnabahar, kırmızı turp vb.)
• Antidepresanlar
• Kolestiramin ve kolestipol içeren kolesterol düşürücü ilaçlar
• Kortikosteroit ve adrenokortikosteroit ilaçlar
• Hamileliğin başlangıcındaki östrojen hormonu yüksekliği (çoğu zaman sağlıklı bir durumdur)
• Herhangi bir şekilde östrojen desteği almak (doğum kontrol hapı kullanmak vb.)
• Aşırı miktarda kalsiyum veya demir desteği kullanmak

TSH Yüksekliği Tedavisi

TSH ve tiroit hormonlarının kanda bulunma miktarları aynı zamanda ne kadar üretileceklerini de belirler. Burada hassas bir denge söz konusudur. Tedavi esnasında bu hassas dengenin korunabilmesi için kişinin tüm kan verileri okunmalı ve yaşam tarzı değerlendirilmelidir.

Aşağıdaki tedaviler söz konusu olabilir:

Sentetik T4
Tiroid hormonu desteği sağlamak için sentetik T4 (levotiroksin) ilaç kullanılabilir. (çocuklarda daha yüksek dozlar gereklidir)

Beslenme
Yeterli iyot alabilmek için uygun diyet programı uygulanabilir, guatrojenik gıdaların kısıtlanması gerekebilir.

Sentetik T3
Nadiren T4 yerine T3 (liyotironin sodyum) kullanılabilir. Bu ilaçlar kalp sorunlarına neden olabileceği için yaşlı hastalarda daha düşük dozda kullanılırlar.

Tedavi Süresi
Tiroit hormonlarının dengelenmesine yönelik tedaviler ortalama altı hafta sürmektedir.

Altta Yatan Nedenin Tedavi Edilmesi
Bazı uzmanlara göre birçok TSH yüksekliği vakasında direk TSH’yi düşürmeye yönelik herhangi bir müdahale yapılmaması gerekmektedir. TSH yüksekliğinin neden olduğu ve TSH yüksekliğine neden olan etkenler tedavi edilmelidir.