Tükürük bezleri yiyeceklerin sindirilmesine yardımcı olan, ağızdaki bakteri dengesini sağlayan ve dişleri çürümekten koruyan tükürük sıvısını salgılar. Çene ve kulak altlarında bulunurlar. Tükürük bezi iltihabı durumunda hayat kalitesi düşse de, genelde kolaylıkla tedavi edilebilir.
Tükürük Bezi İltihabı Belirtileri
Tükürük bezi iltihabı “kulak altında veya çene altında olmasına” ya da “ani gelişen veya tekrarlayan” özellikler göstermesine göre farklı belirtiler gösterebilir. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Çiğneme ve yutkunmada zorluk
- Tükürük bezi şişmesi (Çene veya kulak altında şişlik olarak görülür)
- İltihap bölgesinin üzerindeki deride kızarma
- Hafif ateş
- Kırgınlık
- Hafif ağrı
- Ağızda tat bozukluğu veya irin
Tükürük Bezi İltihabının Nedenleri
1) Kabakulak
Çocuklukta bir defa geçirilen kabakulak, kulak altı tükürük bezinin virüs kaynaklı ve irinli olmayan iltihabının en sık karşılaşılan sebebidir.
2) Sıvı Kaybı
Özellikle şeker hastalığı gibi ağır hastalığı olan kişilerde uzun süreli sıvı kaybı olursa, irinli tükürük bezi iltihabı ortaya çıkabilir.
3) Bağışıklık Sisteminin Zayıflaması
Hastalıklar, radyoterapi ve kemoterapi gibi tedavi yöntemleri bağışıklık sistemini baskılar. Bu durumda bakteriler (klasik etken Stafilokok bakterisidir) irinli tükürük bezi iltihabına neden olabilir.
4) Tükürük Salgısının Azalması
Çene altı veya kulak altı tükürük bezi kanalları tıkanırsa irinsiz tükürük bezi iltihabı oluşabilir. Tıkanma sonrasında tükürük salgısı miktarı azaldığı için bezler bakteriyel ve virüs kaynaklı iltihaba karşı savunmasız kalırlar. Bu tıkanmanın sebebi mukus salgısı veya tükürük taşı olabilir. Tükürük taşına ise hasarlı tükürük bezi hücreleri üzerinde biriken kalsiyum ve fosfor elementleri neden olur.
AIDS ve herpes hastalıkları da tükürük salgısının azalmasına neden olabilir.
Tükürük Bezi İltihabı Tedavisi
Altta yatan nedene göre, doktorunuz bir tedavi uygulayacaktır:
1) Kabakulak Tedavisi
Kulak altlarında şişen bölgeye sıcak uygulama yapılmalıdır. Hasta bol sıvı içmeli, yatak istirahatine alınmalıdır. Ağrı kesiciler kullanılabilir.
2) İlaç Tedavisi
Bakteri kaynaklı tükürük bezi iltihaplarında antibiyotikler kullanılır. İlaç tedavisi esnasında bol su tüketilmelidir.
3) Kanal Tıkanıklığını Açmak
Tükürük bezi kanallarının tıkanması durumunda mukus yoğunluğunu azaltan mukolitik ilaçlar kullanılabilir. Sıvı desteği verilebilir.
Limon gibi tükürük salgısını artırıcı özellikteki maddeler de tıkanıklığın açılmasında faydalı olabilir. Masaj yapmak, ılık tuzlu su ile ağız çalkalamak da kanalları açarak tükürük salgısı miktarını artırabilir.
4) Cerrahi Müdahale
İrinli tükürük bezi iltihabı vakalarında ilaç tedavisi yetersiz kalırsa, doktor cerrahi müdahale ile irinli ve iltihaplı içeriği boşaltabilir.
Sürekli tekrarlayan tükürük bezi iltihabı vakalarında tedaviye cevap alınamaması durumunda tükürük bezi alınabilir.
