Yanaklar, çene üstü ve kulak önü olmak üzere üç tane tükürük bezi vardır. Tükürük bezi kanserinin tedavisinde etkilenen bezin genellikle tamamen alınması gerekmektedir.
Tükürük Bezi Kanseri Belirtileri
Tükürük bezi kanseri bazen hiç belirti göstermez. Bazen de bir diş hekiminin başka nedenlerle muayenesi esnasında fark edilir.
Aşağıdaki belirtilerin görülmesi de olasıdır:
- Kulak, çene, yanak, dudak veya ağız içinde yumru oluşumu. Bu yumru genellikle ağrısızdır.
- Kulak akıntısı
- Yutkunma güçlüğü, ağzı geniş açamama
- Yüzde hissizlik veya yüz kaslarında kuvvetsizlik
- Yüzde yok olmayan ağrı
Bu belirtilerin tamamının kanser olmayan başka hastalıklar sonucu da görülebileceği hatırda tutulmalıdır.
Tükürük Bezi Kanserinin Nedenleri
1) Genetik
Kişisel özelliklerimiz hücrelerimizde bulunan ve DNA adı verilen vücut kodlarınca belirlenmektedir. Bazı kişilerin DNA’ları kanser riskine daha yatkın kodlar içermektedir.
DNA’lar anne ve babadan gelir. Buna rağmen istatistiklere göre tükürük bezi kanseri akrabalık derecesi ile çok bağlantılı değildir. Yani tükürük bezi kanserinin nedeni önceki neslin sorunlu vücut kodlarından daha çok, kişinin vücut kodlarının dış etkenler yüzünden değişmesidir.
2) Risk Faktörleri
Çoğu tükürük bezi kanseri vakasının nedeni net değildir. Ancak aşağıdaki faktörler kansere yakalanma riskini artırmaktadır:
- Yaşlılık
- Baş ve boyun bölgesine alınan radyasyon tedavileri
- Nikel alaşım tozları, silika tozları, asbest gibi kanserojen maddelere maruz kalmak
- Cep telefonunun aşırı kullanımı: İstatistikler kanserle değil ama iyi huylu tükürük bezi tümörü ile bağlantı yakalamıştır.
Alkol ve tütün mamulleri kullanımı ile tükürük bezi kanseri arasında dikkat çekici bir bağlantı söz konusu değildir. Ancak bu zararlı maddeler başka birçok kansere davetiye çıkarmaktalardır.
Tükürük Bezi Kanseri Tedavisi
1) Cerrahi Müdahale
Cerrahi müdahale genellikle ilk tedavi seçeneği olmaktadır. Operatör cerrah işlem sırasında kanserli dokuyu ve çevresindeki bir miktar sağlıklı dokuyu çıkaracaktır. Müdahalenin türü kanserin büyüklüğüne ve yerleşkesine göre değişkenlik gösterir:
Parotidektomi: Kulak önü tükürük bezlerinin alınmasıdır. Bazı yüz sinirlerini de içerebilir.
Endoskopik Müdahale: Boğaz ve burun civarında ortaya çıkan tükürük bezi kanseri sık sık endoskopik müdahale ile tedavi edilebilmektedir. Bu yöntem sayesinde sağlıklı dokular diğer yöntemlere oranla daha az zarar görür.
Boyun disseksiyonu: Boyundaki lenf bezinin alınmasıdır. Tükürük bezi kanserinin yayılmış olmasından şüphe edildiğinde uygulanabilir.
Bu müdahaleler sonucunda oluşabilecek sağlıklı doku kayıpları ve görüntü bozuklukları için plastik cerrahi uygulamaları hayata geçirilebilir.
2) Kemoterapi ve Radyasyon Tedavisi
Cerrahi müdahalenin yeterli gelmediği durumlarda başvurulur:
Radyasyon tedavisi: Yüksek enerjili x ray ışınları ile kanserli hücrelerin öldürülmesidir. Vücut dışından makinelerce veya vücut içine yerleştirilen implant aparatlarca uygulanabilir.
Kemoterapi: ise tükürük bezi kanserine yakalanan hücreler ilaç yolu ile öldürülür veya bölünme yetenekleri kısıtlanarak çoğalmaları önlenir. Genellikle yayılmış veya yayılma potansiyeli olan kanser vakalarında kullanılır.
Bu iki tedavinin kuvvetli yan etkileri söz konusudur. Olabildiğince sadece cerrahi müdahale ile tedavi edilmeye çalışılır. Ancak sık sık bu üç tedavinin farklı varyasyonlarla aynı anda kullanılması gerekmektedir.
