Tularemi: Ölüme Neden Olmaktadır!

Tularemi genellikle şu hayvanları (Vahşi kemirgenler, Sincaplar, Kuşlar, Tavşanlar) etkileyen bulaşıcı bir hastalıktır. Tularemi nadir görülen bir hastalıktır. Amerika Birleşik Devletleri’nde her yıl 100 ila 200 vaka raporlanmaktadır. İnsanlar, hastalığı taşıyan hayvanlarla ya da kene, sivrisinek ya da geyik sineği ısırığıyla enfeksiyon kapabilirler. Bu hastalığa Francisella tularensis adındaki bakteri neden olmaktadır ve hastalık hayatı tehdit edecek durumlara yol açabilir. Tulareminin çeşitli türleri, bakterinin vücuda nereden girdiğine bağlı olarak ayırt edilir. Hastalığın en yaygın görülen türü, bakterilerin cilde temas etmesiyle bulaşır. En ölümcül tür ise bakterinin solunmasıyla görülür.

Tularemi Kısaca

Yaşam editörleri tarafından hazırlanan hastalık kartlari ilgili hastalığa ait en çok merak edilen sorulara kısaca yanıt verir.

Dikkat
Normal

Endişelenmeli miyim?

Tularemi, genellikle antibiyotiklerle tedavi edilir. Erkenden tedavi alınması, hastalığının tamamen iyileşebilmesi için oldukça önemlidir. Ancak, bazı ciddi vakalarda tedavi sağlansa bile durum ölümcül olabilir.

Ne Zaman Doktora Gitmeliyim?

Tularemi hastalığınızın olduğunu düşünüyorsanız bir an önce doktorunuzla görüşmelisiniz.

Hangi Doktora/Bölüme Gidilir?

Tularemi hastalığı için Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji, İç Hastalıkları (Dahiliye) bölümlerine gidilir.

Tulareminin Belirtileri

Belirtiler, bakterilerin vücudunuza nereden girdiğine bağlı olarak değişiklik gösterir.

1 Ülseroglandüler Tularemi

Ülseroglandüler tulareminin ya da ciltteki enfeksiyonun belirtileri arasında şunlar bulunur:
Enfeksiyonu taşıyan hayvanlarla temas edilmesi ya da bu hayvanların birini ısırması sonucunda temas edilen yerlerde yara oluşumu Ciltteki yaraların yakınlarındaki lenf nodüllerinin şişmesi (Genellikle koltuk altları ve kasıklardaki lenf nodülleri şişer.) Şiddetli baş ağrıları Ateş Titreme Yorgunluk

2 Glandüler Tularemi

3 Zatürreli Tularemi

Zatürreli tularemi, bu hastalığın en ölümcül türüdür ve bakterilerin solunmasıyla bulaşır.

Belirtiler arasında şunlar bulunur:
Kuru öksürük Zor nefes alınması Yüksek ateş Göğüs ağrısı

4 Oküloglandüler Tularemi

Oküloglandüler tulareminin ya da gözdeki enfeksiyonun belirtileri arasında şunlar bulunur:
Gözde tahriş Göz ağrısı Gözde şişlikler Gözde kızarıklık ya da akıntı Göz kapaklarının içinde ağrı Gözün arkasındaki lenf bezlerinin şişmesi

5 Orofaringeal Tularemi

Orofaringeal tulareminin ya da sindirimde görülen enfeksiyonun belirtileri arasında şunlar bulunur:
Boğaz ağrısı Ağızda yaralar Boyundaki lenf nodüllerinin şişmesi Bademcik iltihabı ya da bademciklerin şişmesi Kusma İshal

6 Tifoidal Tularemi

Bu hastalığın en nadir türü olan tifoidal tularemide belirtiler arasında şunlar bulunur:
Çok yüksek ateş Aşırı yorgunluk İshal Kusma

Tifoidal tularemi, zatürreye ve karaciğerle dalağın büyümesine yol açabilir.

Tularemi vakaları ciddiye ve tedavi edilmediyse şu durumlara yol açabilir:
Kronik kalp yetmezliği Beyni ve omurilik zarını çevreleyen zarların iltihaplanması (Menenjit) Ölüm

Tulareminin Nedenleri

F. tularensis bakterisi tularemiye neden olmaktadır.

Bakterileri taşıyabilen canlılar arasında şunlar bulunur:
Geyik ve tavşan kenesi Geyik sinekleri Boz ayı Yabani tavşan Tavşan Kemirgenler Sokak kedileri

Hangi tularemi türünü yaşadığınız, bakterinin vücudunuza girdiği yere bağlıdır. Bakterilerin vücuda ciltten girmesi, hastalığın en bilinen türüdür. Bakterilerin nefes alma yoluyla akciğerlere girmesi ise tulareminin en ölümcül türüdür.

Tedavi edilmediğinde hastalığın diğer türleri vücuttaki şu bölgelere ilerleyebilir:
Akciğerler Omurilik Beyin Kalp

Hastalık, ciddi komplikasyonlara ve bazen ölüme neden olmaktadır.

Tulareminin vücuda girme şekli ve bunun sonucunda kişide ortaya çıkan türler:
Bakterilere ciltten maruz kalındıysa glandüler ya da ülseroglandüler tularemi görülür. Havaya karışan bakterilerin solunması sonucunda zatürreli tularemi görülür. Bakterilere gözlerden maruz kalındığında oküloglandüler tularemi görülür. Sindirimle bakterilerin vücuda girmesinin sonucunda orofaringeal tularemi görülür. Sistemik enfeksiyon ise tifoidal tularemiye neden olur.

Tulareminin vücuda girme şekli ve bunun sonucunda kişide ortaya çıkan türler:

Bakterilere ciltten maruz kalındıysa glandüler ya da ülseroglandüler tularemi görülür.
Havaya karışan bakterilerin solunması sonucunda zatürreli tularemi görülür.
Bakterilere gözlerden maruz kalındığında oküloglandüler tularemi görülür.
Sindirimle bakterilerin vücuda girmesinin sonucunda orofaringeal tularemi görülür.
Sistemik enfeksiyon ise tifoidal tularemiye neden olur.

Tularemide Risk Faktörleri

Bakteri taşıyan hayvanlar tularemiye neden olabilir. Sık sık hayvanlarla temas halindeyseniz hastalık kapma riskiniz artar.

Tularemi riski yüksek olan kişiler:
Veteriner, hayvan bakıcıları ve korucu gibi hayvanlarla yakın temas gerektiren işler yapıyorsanız Ormanlık arazide yaşıyorsanız Avcılık, hayvan postu doldurma ya da kasaplık gibi hayvan leşleriyle uğraşılan işlerle meşgulseniz Peyzaj ve bahçe işleriyle uğraşıyorsanız

Tulareminin Teşhis Edilmesi

Tularemi, başka hastalıklarla benzerlik gösterebileceğinden teşhis edilmesi kolay değildir. Bakteriler vücuda farklı yerlerden girerek durumu karmaşıklaştırabilirler. Doktorunuz, teşhis koymak için size ve sağlık geçmişinize güvenmek durumundadır.

Yakın zamanda seyahat ettiyseniz, böcek ısırıklarına maruz kaldıysanız ya da hayvanlarla temas ettiyseniz doktorunuz tularemiden şüphelenebilir. Bağışıklık sisteminizi zayıflatacak HIV ya da AIDS gibi ciddi bir sağlık sorununuz varsa doktorunuz bu hastalıktan şüphelenebilir.

Bu hastalığın varlığını test etmek için şunlar yapılabilir:
Vücudunuzun bakterilerle savaşmak için ürettiği antikorların test edilmesini sağlayan seroloji testi Göğüs boşluğundaki plevral sıvıyı test eden plevral sıvı testi Yara dokularının mikroskop altında incelenmesini ve tulareminin varlığının saptanmasına yardımcı olan cilt biyopsisi Lenf nodüllerinin muayene için alınmasıyla yapılan lenf nodülü biyopsisi Kemik iliği dokusunun muayene için alınmasıyla yapılan kemik iliği biyopsisi

Bu hastalığın varlığını test etmek için şunlar yapılabilir:

Vücudunuzun bakterilerle savaşmak için ürettiği antikorların test edilmesini sağlayan seroloji testi
Göğüs boşluğundaki plevral sıvıyı test eden plevral sıvı testi
Yara dokularının mikroskop altında incelenmesini ve tulareminin varlığının saptanmasına yardımcı olan cilt biyopsisi
Lenf nodüllerinin muayene için alınmasıyla yapılan lenf nodülü biyopsisi
Kemik iliği dokusunun muayene için alınmasıyla yapılan kemik iliği biyopsisi

Tulareminin Tedavisi

Tularemi, türüne ve ciddiyetine göre tedavi edilir. Erken teşhis, hastalığın bir an önce antibiyotiklerle tedavi edilmesine yardımcı olacaktır.

Tularemi tedavisinde kullanılabilecek antibiyotikler:
Siprofloksasin Doksisiklin (Vibramycin) Genellikle oküloglandüler tulareminin tedavisinde kullanılan gentamisin Streptomisin

Şişen lenf nodüllerinin ya da ciltteki yaralardan dolayı enfeksiyon kapan dokunun boşaltılması için cerrahi müdahale gerekebilir. Ayrıca, baş ağrısı ya da ateş gibi belirtilerin hafifletilebilmesi için de ilaç kullanmanız gerekebilir.

Tulareminin İlerleyişi

Hastalığın ilerleyişi, durumun ciddiyetine ve tedaviyi ne kadar hızlı aldığınıza bağlıdır. Teşhis konulmasında yaşanan gecikmeler, belirtilerinizi kötüleştirebilir.

Çoğu vakada hastanın hastaneye yatırılmasına oldukça sık rastlanır. Bu hastalığın en ciddi türü zatürreli tularemidir. Tularemi vakalarının yaklaşık olarak %2’si ölümcüldür. Ölümcül vakalarınsa büyük çoğunluğunu zatürreli tularemi vakaları oluşturmaktadır.

Tulareminin Önlenmesi

Tulareminin önlenmesi için basit güvenlik önlemlerinin alınması gerekir. Bakteriler pis ortamlarda gelişebilirler. Av partilerinde, avcılar güvenli temizlik yöntemlerini gerçekleştirmediklerinde ya da kişisel eşyalarını bakterilerle kirlettiklerinde hastalık yaygın halinde görülebilir.

Avlanan hayvanların güvenli bir şekilde temizlenebilmesi için şu önlemleri almalısınız:
Hasta olan hayvanların derilerini yüzmeyin ve organlarını çıkarmayın. Hayvanların temizliğini yaparken gözlük ve eldiven kullanın. Hayvanlarla uğraştıktan sonra ellerinizi düzgün bir şekilde yıkayın. Eti iyice pişirin.
Tularemi bulaşma riskini azaltmak için şunları yapmalısınız:
Kene ısırıklarını önlemek için ormanda uzun pantolon ve uzun kollu kıyafetler giyinin. Suyunuzu ve yiyeceklerinizi hayvanlardan uzak tutun. Göl ya da nehirlerden su içmeyin. Dışarıda gezinen evcil hayvanlarınızı pire ve keneden korumak için ilaç kullanın. Böceksavarlardan faydalanın.

Tularemi, kolayca havaya karıştırılarak ölümcül bir biyoterörizm amaçlı kullanılabilse de bu hastalığı enfeksiyonu taşıyan hayvanlardan kapma ihtimaliniz çok daha yüksektir.

Kaynak: Healthline