Vadi Ateşi (Vadi Humması, Koksidioidomikoz)

Vadi hummasını geçirirseniz belirti olarak lezyon ya da döküntü yaşayabilirsiniz. Hastalığın iki aşaması bulunur. Daha ciddi olan ikinci aşamaya gelmeden önce yalnızca ilk aşamayı yaşayabilir ve hastalık ilerlemeden iyileşebilirsiniz. Ancak çoğu kişide belirtiler hiç olmaz ya da çok hafif şiddetli olabilir.

I Birincil Enfeksiyon

Birincil enfeksiyonlar grip hastalığına benzer şekilde hafif ya da ağır belirtilere neden olabilir.

Bu belirtiler şunları içerebilir:
Ateş
Baş ağrısı
Eklem ağrısı
Kas ağrısı
İsilik
Yorgunluk

Birincil enfeksiyon sırasında mantar, akciğerlerinizi enfekte edebilir ve cilt lezyonları yaşayabilirsiniz. Bunlar eritema nodozum ya da eritema multiforme olabilir. Bu lezyonlar sıklıkla garip morluklarla birlikte görülür. Bu deri döküntüleri genellikle ciddi değildir ve vadi humması tedavi edildiğinde genellikle kaybolur.

Birincil enfeksiyon sırasında ortaya çıkan döküntüler büyük olasılıkla mantar enfeksiyonuna tepki gösteren bağışıklık sisteminden kaynaklanır, mantarın kendisinden kaynaklanmaz.

II Yaygın Enfeksiyon

Enfeksiyonun yayılması çok ciddidir. Enfeksiyon kemiklerinize ve beyninize yayılabilir, daha fazla akciğer ve cilt belirtisine yol açabilir.

Enfeksiyonun bu ikinci aşamasında yaşayabileceğiniz lezyonlar çok daha şiddetlidir.

Lezyon Tipleri	Açıklama
Papül:	Cildinizde, bir santimetreden daha küçük ancak sert yapılardır.
Nodül:	Papül ile aynı olsa da büyüklükleri bir santimetreden daha büyüktür.
Püstül:	İltihaplı ve küçük boyutlu, içi irin dolu lezyonlardır.
Apse:	İçi irin dolu olan daha geniş lezyonlardır.

Bu lezyonlarda mantarlar bulunur. Yaygın enfeksiyonun kanıtıdırlar.

Coccidioides immitis ve Coccidioides posadasii genellikle Kaliforniya, New Mexico, Arizona, Nevada, Utah ve Texas’ın belli bölgelerinde bulunur. Ayrıca Kuzey Meksika’da ve Orta ile Güney Amerika’nın bazı bölgelerinde bulundukları da bilinmektedir. Vadi humması, tarım ve inşaat sırasında havaya yayılan mantar sporlarının solunması ile yayılır.

Enfekte olan birçok sağlıklı kişi herhangi bir belirti yaşamaz. Bazı kişilerde enfeksiyon yaygınlaşmadan önce belirtiler daha görülür hale gelebilir.

Enfeksiyon geçirirseniz bağışıklık sistemini etkileyen HIV ya da kanser gibi tehlikeli hastalıklar geçirirseniz hastalık daha hızlı bir şekilde ilerleyebilir. Bağışıklık sisteminiz zayıflamışsa ve vadi humması enfeksiyonu geçirdiğinizi düşünüyorsanız mümkün olan en kısa sürede bir doktorla konuşmalısınız.

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’ne göre, ciddi bir şekilde vadi humması geçirme riski altında olan kişiler:
HIV/AIDS’i olan kişiler
Hamile kadınlar
Organ nakli olan kişiler
Diyabeti olan kişiler

Vadi hummasının belirtileri kişiden kişiye değişebileceğinden doktorunuz bunu yalnızca belirtilerle teşhis edemeyebilir. Enfeksiyonu belirlemek için vücudunuzdaki Coccidioides immitis ya da Coccidioides posadasii mantarı için test yapılması gerekir.

Kan testi, mantarlara özgü antikorları tespit edebilir. Doktorunuz enfeksiyonun teşhis edilmesi için solunum yollarında salgılanan yoğun bir sıvı olan balgamdan örnek almak isteyebilir. Mantar sporları bu örnekte görülebilir.

Antifungal yani mantar önleyici ilaçlar vadi humması ile ilişkilendirilen cilt lezyonlarını tedavi etmek için kullanılır. Enfeksiyonun ilk aşamasında lezyonlar herhangi bir tedavi olmadan toparlanabilir. Antifungal ilaçlarla tedavi gerekli görülürse her birkaç ayda bir yakın takip yapılması önerilir.

Yayılma aşamasında tedavi gereklidir. Antifungal ilaçlar topikal olarak yani cilde ya da intravenöz olarak damara uygulanabileceği gibi hap şeklinde de alınabilir. Bağışıklık sisteminiz zayıfsa ya da baskılanması için ilaç kullanıyorsanız daha uzun süreli bir tedaviye ihtiyacınız olabilir. Lezyonlardaki parçalanmalardan dolayı ciltte enfeksiyon oluşursa tedavi etmek için antibiyotiklerin de kullanılması gerekebilir.

Vadi humması ile ilişkili lezyonların görünümü enfeksiyonun evresine ve bağışıklık sisteminin durumuna bağlıdır. Birincil enfeksiyonunuz varsa ve sağlıklıysanız iyileşme mükemmel şekilde olur. Belirtiler genellikle 2 ila 6 hafta içerisinde kaybolur. Bağışıklık sisteminiz zayıfsa ya da yayılmış bir enfeksiyon varsa iyileşme bir yılı bulabilir ve iyileşmenin olması kesin değildir. Nadiren de olsa vadi humması ölümcül olabilir.

Mantar sporlarının solunmasıyla vadi humması enfeksiyonu yaşandığından bu hastalığın önlenmesi zordur. Daha şiddetli bir şekilde vadi humması geçirme riski bulunan kişilerin vadi humması enfeksiyonlarının sık yaşandığı bölgelerde yaşamamaları gerekir.

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi, vadi hummasının önlenmesi için şunları öneriyor:
Şantiye gibi tozlu alanlardan uzak durun.
Bahçecilik gibi çok fazla kir ya da toz çıkarabilecek etkinliklerden uzak durun.
Toz fırtınası sırasında içeride kalın.
Bölgeniz tozlu ise solunum cihazı kullanın.
Evinizde HEPA filtresi kullanın.
Kesikleri ve sıyrıkları temizleyin. Kir ya da yozun cilt enfeksiyonlarına neden olmasını engellemek için yaraları sargılı tutun.

Vadi humması ile enfekte olan kişilerin çoğunda çok az belirti olduğunu ya da hiçbir belirti yaşanmadığını unutmayın. Bu adımların atılması, bağışık sistemi zayıf olanlarda ya da ciddi enfeksiyon yaşama riski yüksek olanlarda oldukça faydalıdır. Vadi humması riski yüksek olan biriyseniz ve vadi hummasının sık sık yaşandığı bir yerde yaşıyorsanız ya da burayı ziyaret edecekseniz doktorunuzla görüşün.

Kaynak: Healthline