Vertigo ve Vertigoyla İlişkilendirilen Hastalıklar

Vertigonun en yaygın nedeni benin paroksismal pozisyonel vertigo, Meniere hastalığı ve akut vertigodur. Tedavi, hastalığın nedenine bağlıdır. Popüler tedaviler arasında fiziksel hareketler ve gerekli görülürse vestibuler engelleyici ajanlar olarak bilinen ilaçların kullanımı vardır.

Vertigo ile ilişkilendirilen hastalıkların ilerleyişi, hastalığın nedenine bağlıdır. Akut vertigo atakları genellikle 24 ila 48 saatten kısa sürer. Meniere hastalığının bir çaresi yoktur ancak belirtileri kontrol altına almanın yolları bulunur.

Vertigo iki kategoriye ayrılır. Periferal vertigo, vertibuler sinirde ya da iç kulakta bir sorun oluşmasının sonucunda ortaya çıkar. Vestibuler sinir, iç kulağı beyne bağlar.

Santral vertigo, beyinde özellikle beyincikte bir sorun olduğunda ortaya çıkar. Beyincik, beynin arkasında bulunur ve denge ile hareketlerdeki koordinasyonu kontrol eder.

1 Periferal Vertigonun Nedenleri

Periferal vertigo vakalarının yaklaşık	%93’üne şu nedenler yol açmaktadır:
Benin paroksimal pozisyonel vertigo,	Kafanızın pozisyonundaki bazı değişimlerden kaynaklanır. Bu duruma kulağın içindeki yarı dairesel kanallardaki kalsiyum kristallerinin hareket etmesi neden olur.
Meniere hastalığı,	Dengeyi ve duymayı etkileyen bir iç kulak hastalığıdır.
Akut periferal vestibülopati,	İç kulakta oluşan iltihaplanmadır ve aniden vertigoya yol açabilir.
Nadiren de olsa vertigoya	şunlar da sebep olabilir:
Labirent fistülü,	İç ve orta kulak arasında iletişimin bozulmasına neden olur.
Kolesteatom aşınması,	İç kulakta oluşan bir kist yüzünden aşınmanın olmasıdır.
Otoskleroz,	İç kulakta anormal bir kemiğin oluşmasıdır.

2 Santral Vertigonun Nedenleri

Santal vertigonun nedenleri arasında şunlar bulunur:
İnme
Beyincikte tümör
Migren
Multiple skleroz

Vertigo araç tutmasına ya da odanın dönmesine benzer bir his yaratır.

Vertigoyla ilişkilendirilen hastalıkların belirtileri:
Bulantı
Kusma
Baş ağrısı
Yürürken tökezleme

Vertigoyla ilişkilendirilen hastalıkların teşhis edilmesi şu durumlara bağlıdır:
Vertigonuzun olup olmadığı
Nedenin periferal ya da santral olması
Hayati risk oluşturan komplikasyonların varlığı

Doktorlar vertigoyu baş dönmesinden ayırt etmek için şu soruyu sorarlar: “Dünya mı dönüyor yoksa başınız mı?”.

Dünya dönüyor gibi görünüyorsa vertigonuz var demektir. Başınız dönüyorsa sadece baş dönmesi yaşıyorsunuzdur.

Yapılan Testler

Vertigonun türüne karar vermek için yapılabilecek testler:	Nedir?
Head thrust testi:	Muayene sırasında doktorunuzun burnuna bakmanız gerekir. Doktorunuz kafanızı ani bir şekilde yana döndürdüğünde göz hareketlerini düzelterek buruna bakmaya devam etmelisiniz.
Romberg testi:	Ayaklarınızı birleştirip ayakta gözleriniz açık bir şekilde durmanız gerekir. Daha sonra gözlerinizi kapatıp dengenizi sürdürmeye çalışmalısınız.
Fukuda-Unterberger testi:	Gözleriniz kapalı bir şekilde yürümeniz istenir.
Dix-Hallpike testi:	Sedyedeyken hızlı bir şekilde oturma pozisyonundan sırt üstü pozisyonuna kafanız hafifçe sağa ya da hafifçe sola dönük olacak şekilde yatmanız isteniz. Doktorunuz göz hareketlerinize bakarak vertigonuzun olup olmadığını anlayacaktır.

Vertigoyla ilişkilendirilen hastalıklar için yapılan görüntüleme testleri:

• Tomografi
• MR

Uyarıcı İşaretler

Ciddi komplikasyonların uyarıcı işaretleri:
Pozisyon değiştirmekten etkilenmeyen ani vertigo
Kas koordinasyonunun azlığından ya da yeni bir zayıflık gibi nörolojik belirtilerle ilişkili vertigo
Sağırlıkla ilişkilendirilen ve Meniere hastalığı geçmişinin olmadığı vertigo

Tedavi, hastalığın nedenine bağlıdır. Vestibuler engelleyici ajanlar en yaygın kullanılan ilaçlardır.

Vestibular engelleyici ajanlar:
Antihistaminler (Prometazin, betahistin)
Benzodiazepinler (Diazepam, lorazepam)
Antiemetikler (Proklorperazin, metoklopramid)

Vertigo nedenlerine göre tedaviler:	Nedir?
Akut vertigo atakları:	Yatak istirahati, vestibuler engelleyici ajanların kullanılması
Benin paroksimal pozisyonel vertigo:	Kulak kanalındaki kalsiyum kristallerinin açılmasını ve temizlenmesini sağlayan özel bir hareket olan Epley manevrası
Akut periferal vesibulopati:	Yatak istirahati, vestibuler engelleyici ajanların kullanılması
Meniere hastalığı:	Yatak istirahati, vestibuler engelleyici ajanların kullanılması, antiemetik ilaçlar, diüretik ilaçlar

Vertigoyla ilişkilendirilen hastalıkların görülme riskini artıran faktörler:
Özellikle yaşlılarda kalp damar hastalıkları
İç kulakta dengesizliğe neden olan yakın zamanda görülen iç kulak enfeksiyonu
Kafa travması geçmişi
Antidepresanlar ve antipsikotik ilaçlar

Vertigoyla ilişkilendirilen hastalıkların ilerleyişi, hastalığın nedenine bağlıdır. Akut periferal vesilopati genellikle 24 ila 48 saat sürer. Meniere hastalığın çaresi yoktur ancak belirtiler kontrol altına alınabilir. Belirtilerinizi en iyi nasıl kontrol altına alabileceğinizi doktorunuzdan öğrenin.

Kaynak: Healthline