Yeni Doğan Yoğun Bakım Ünitelerinde Uygulanan Prosedür Türleri

Bebekler dünyaya gelir girmez vücut sistemleri önemli ölçüde değişir ve yeni bir şekilde çalışmaya başlar.

Gerçekleştirilmesi gereken önemli değişikliklerden bazıları şunlardır:

• Akciğerler hava ile dolmalı ve hücrelere oksijen vermelidir.
• Dolaşım sistemi değişmeli, böylece kan ve besinler vücuda dağıtılabilmelidir.
• Sindirim sistemi, yiyecekleri işlemeye ve atıkları atmaya başlamalıdır.
• Karaciğer ve bağışıklık sistemi bağımsız çalışmaya başlamalıdır.

Bazı bebekler bu ayarlamaları yapmakta zorlanmaktadır. Erken doğan bebeklerde tüm bu değişiklikler 37. haftadan önce gerçekleşecekse, bebeğin doğum kilosu düşükse veya acil tıbbi müdahale gerektiren bir duruma sahiplerse bu ayarlamaların yapılması zor olabilir. Bebekler doğumdan sonra özel bakıma ihtiyaç duyduklarında, çoğu zaman yeni doğan yoğun bakım ünitesine alınırlar. Yeni doğan yoğun bakım ünitesi, ileri teknolojiye sahiptir ve yeni doğan çocuklara özel bakım sağlamak için farklı sağlık uzmanlarından oluşan ekiplere sahiptir. Bütün hastanelerde yeni doğan yoğun bakım ünitesi yoktur ve yoğun bakım gerektiren bebeklerin başka bir hastaneye nakledilmeleri gerekebilir.

Prematüre veya hasta bir bebeğin doğması, ebeveynler için beklenmedik olabilir. Yeni doğan yoğun bakım ünitesindeki alışılmamış sesler, manzara ve ekipmanlar da ebeveynlerin endişelenmelerine neden olabilir. Yeni doğan yoğun bakım ünitesinde yapılan işlemlerin türlerini bilmeniz bebeğinizin özel ihtiyaçlarını karşılayacağından size biraz da olsa rahatlık sağlayabilir.

1 Gıda Desteği

Bebek, yutma zorluğu yaşadığında veya beslenmeyle ilgili müdahale edilmesi gereken bir durum söz konusu olduğunda beslenme desteği gereklidir. Bebeğin hayati önem taşıyan besinleri aldığından emin olmak için yeni doğan yoğun bakım ünitesindeki görevliler bebeği damardan beslerler.

2 Damardan Beslenme

Yeni doğan yoğun bakım ünitesine yatırılan her prematüre bebek ya da düşük doğum kilolu bebek ilk birkaç saat içinde beslenmeyebilir. Hasta bebeklerin çoğu da günlerce ağızdan beslenmez.

Bebeğinizin yeterli beslendiğinden emin olmak için yeni doğan yoğun bakım ünitesindeki sağlık uzmanları bebeğinizi şunları içeren besinlerle besleyeceklerdir:

• Su
• Glikoz
• Sodyum
• Potasyum
• Klorür
• Kalsiyum
• Magnezyum
• Fosfor

Bu tip beslenme desteğine total parenteral beslenme denir. Sağlık uzmanı bebeğinizin başında, ellerinde veya alt bacağında bulunan bir damarı kullanarak damar yolu açar. Bir iğne genellikle bir gün etkili olur. Bu yüzden sağlık uzmanı ilk birkaç gün içinde birkaç kez damarı delmek zorunda kalabilir. Ancak, çoğu bebek zamanla daha fazla beslenmeye ihtiyaç duyar. Bu nedenle birkaç gün sonra sağlık uzmanı daha büyük bir damarda damar yolu açar. Bunun yapılması bebeğinizin daha yüksek miktarlarda besin alabilmesini sağlar.

Bebeğiniz çok küçük veya hasta ise damar yolu hem umbilikal artere, hem de damar içine yerleştirilebilir. Sıvılar ve ilaçlar bu kanal aracılığıyla bebeğe verilebilir. Bu kanalla laboratuvar testleri yapılmak üzere kan örneği de alınabilir. Büyük damara bağlanan bu kanallar, küçük damardakilerine göre birkaç hafta daha fazla dayanır. Umbilikal damarda açılan kanallar çocuğun tansiyonunu sürekli olarak ölçmek için monitöre bağlanabilir.

Bebeğiniz bu beslenme türüne bir haftadan uzun süre ihtiyaç duyarsa doktorların haftalarca sabit kalabilecek daha farklı bir damar yolu açmaları gerekebilir. Bu damar yolu, bebekler total parenteral beslenmeye ihtiyaç duymayana kadar haftalarca durabilir.

3 Ağızdan Beslenme

Enteral beslenme olarak da bilinen ağızdan beslenme mümkün olan en kısa sürede başlatılmalıdır. Bu tip beslenme desteği bebeğinizin sindirim sisteminin büyümesini ve çalışmaya başlamaya teşvik eder. Çok küçük bebeklerin, önce ağızlarından veya burunlarından midelerine geçen küçük bir plastik tüple beslenmeleri gerekebilir. Bu tüple küçük miktarlarda anne sütü veya mama verilebilir. Çoğu durumda sindirim kanalının ağızdan beslenmeye alışması zaman alacağından bebeğe ilk başta total parenteral beslenme ve enteral beslenmenin bir kombinasyonu uygulanır.

Bebeklerin her 1 kilo için günde yaklaşık 120 kaloriye ihtiyaçları vardır. Sıradan bir mama ve anne sütü 30 gramda 20 kalori içerir. Düşük doğum kilolu bir bebek yeterince büyümek için her 30 gram için 24 kalori içeren özel formüllü mamalarla veya anne sütüyle beslenmelidir. Zenginleştirilmiş mamalar ve anne sütü, doğum kilosu düşük olan bebekler tarafından kolayca sindirilebilen besinleri daha çok içermektedir.

Bir bebeğin beslenme gereksinimlerinin enteral beslenme yoluyla karşılanabilmesi biraz zaman alabilir. Küçük bir bebeğin bağırsakları genellikle süt ya da formül miktarındaki hızlı artışlara uyum sağlayamaz. Bu nedenle beslenmedeki artışlar dikkatlice ve dereceli olarak yapılmalıdır.

Yeni doğan yoğun bakım ünitesinde çalışan sağlık uzmanları, bebeğin bakımının düzgün bir şekilde sağlanması için çeşitli başka prosedürler ve testler de yapabilirler.

1) Röntgen

Röntgen, yeni doğan yoğun bakım ünitesinde en sık yapılan görüntüleme testlerinden biridir. Röntgen, doktorların vücuda kesik atmalarına gerek kalmadan vücudun içinin görüntülenmesini sağlayan bir yöntemdir. Yeni doğan yoğun bakım ünitesinde röntgen sıklıkla bebeğin göğsünü görüntüleyerek akciğer fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Bebeğin enteral beslenmede güçlük çekmesi durumunda, karın röntgeni de yapılabilir.

2) Ultrason

Ultrason, yeni doğan yoğun bakım ünitesinde çalışan sağlık uzmanları tarafından uygulanabilecek bir başka görüntüleme yöntemidir. Ultrason; organlar, kan damarları ve dokular gibi vücudun farklı bölgelerini ayrıntılı olarak görüntülemek için yüksek frekanslı ses dalgaları kullanır. Bu yöntem zararsızdır ve herhangi bir acıya neden olmaz. Tüm prematüre bebekler ve düşük doğum kilolu bebekler, ultrason testi kullanılarak rutin olarak değerlendirilirler. Yeni doğan yoğun bakım ünitesindeki bebeklerde ultrason genellikle kafatasındaki beyin hasarını ve kanamayı kontrol etmek için kullanılır.

3) Kan ve İdrar Testleri

Yeni doğan yoğun bakım ünitesinde çalışan sağlık uzmanları bebeği değerlendirmek için kan ve idrar testleri isteyebilir:

1 Kan Gazları

Kandaki gazlar oksijen, karbon dioksit ve asittir. Kan gazı seviyeleri, doktorların bebeğin akciğerlerinin ne kadar iyi çalıştığını ve solunum desteğinin ne kadar gerekli olabileceğini değerlendirmelerine yardımcı olabilir. Kan gazı testi genellikle büyük damarlarda açılan kanallardan kan alınmasını gerektirir. Bebekte böyle bir damar yolu açılmadıysa topuktan kan alınabilir.

2 Hematokrit ve Hemoglobin

Bu kan testleri, vücutta oksijen ve besinlerin ne kadar iyi dağıtıldığına dair bilgi verebilir. Hematokrit ve hemoglobin testleri küçük bir kan örneğiyle yapılabilir. Bu numune, bebeğin topuğundan veya damar yolundan alınabilir.

3 Kan Üre Azotu ve Kreatinin

Kan üre azotu ve kreatinin seviyeleri böbreklerin ne kadar iyi çalıştığını gösterir. Kan üre azotu ve kreatinin ölçümleri, kan testi veya idrar testi ile yapılabilir.

4 Kimyasal Tuzlar

Bu tuzlar arasında sodyum, glikoz ve potasyum bulunur. Kimyasal tuzların seviyelerinin ölçülmesi bebeğin genel sağlığı hakkında kapsamlı bilgi verebilir.

5 Kan ve İdrar Testleri

Bu kan ve idrar testleri bebeğin vücut sistemlerini ve fonksiyonlarını sürekli olarak iyileştirmek için birkaç saatte bir yapılabilir.

Yeni doğan yoğun bakım ünitesinde çalışan sağlık uzmanları, bebeğe verilen tüm sıvıları ve bebekten çıkan tüm sıvıları ölçer. Bunun yapılması, sıvı seviyelerinin dengede olup olmadığının belirlenmesine yardımcı olur. Ayrıca bebeğin ihtiyaç duyduğu sıvı miktarını değerlendirmek için bebeğin kilosu sürekli kontrol edilir. Bebeğin günlük olarak tartılması, doktorların bebeğin iyiye gittiğini değerlendirebilmelerine yardımcı olur.

Yeni doğan yoğun bakım ünitesine alınan bebeklerde genellikle kan yapan organlar yeterince gelişmediğinden bu bebekler yeterli alyuvar hücresini üremez. Bazen de bu üniteye alınan bebeklerde çok fazla kan testi yapıldığından kan kaybı olmuş olabilir. Bu nedenle bebeklere kan nakli yapılması gerekebilir.

Kan nakliyle, bebeğe ihtiyaç duyduğu kan verilir ve bebeğin sağlıklı kalmasını sağlanır. Bu kan bebeğe damardan verilir.

Bebeğiniz yeni doğan yoğun bakım ünitesine yatırıldıysa endişe duymanız normaldir. Bebeğinizin güvenilir ellerde olduğunu ve doktorlarla hemşirelerin bebeğinizin durumunu düzeltmek için ellerinden geleni yaptıklarını bilin. Endişelerinizi dile getirmekten ve bebeğinize uygulanan prosedürler hakkında soru sormaktan korkmayın. Bebeğinizin bakımına dâhil olmanız hissedeceğiniz her türlü kaygıyı hafifletebilir. Bebeğiniz yoğun bakım ünitesindeyken arkadaşlarınızın ve sevdiklerinizin yanınızda olması size yardımcı olabilir. Bu kişiler, ihtiyacınız olduğunda size destek verebilir ve sizi yönlendirebilirler.

Kaynak: Healthline