Yenidoğan Sarılığı: Erken Teşhis Önemli

Yenidoğan sarılığında bebeğin cildinde hafif sarı renk göze çarpar. Bu sararmanın bazı özellikleri şunlardır:

• Genellikle başta ve yüzde başlar.
• Sonrasında göğse ve karna ilerleyebilir.
• Bazı bebeklerde kollarda ve bacaklarda da görülebilir.
• Bebeğin cildine parmakla hafifçe baskı yapıldığında sarı renk belirginleşir.
• Bazen göz beyazında da sarı renk fark edilebilir.

Yenidoğan sarılığı, renk farkının yanında aşağıdaki belirtilere de yol açabilir:

• Memeyi kavrayamama, emme güçlüğü
• Sürekli uykulu olma hali
• Yüksek sesle ağlama
• İdrar rengini koyu sarı olması (renksiz olmalı)

Yenidoğan sarılığı genellikle endişe gerektiren bir durum olmaz. Ancak göz beyazında belirgin sarı renk söz konusu olursa, bebeğinizin tedavi almasına gerek olup olmadığını saptamak için doktor muayenesi yapılmalıdır.

Bebeğin kan grubunun annenin kan grubu ile uyumlu değil ise kırmızı kan hücrelerini yok eden antikorlar gelişir ve bebekte bilirubin seviyenin yükselmesine neden olur.

Diğer nedenler ve risk grupları:

• Doğum sırasında oluşan morluk ve diğer iç kanamalar
• Karaciğer problemleri
• Enfeksiyon
• Enzim yetersizliği
• Bebeğin kırmızı kan hücrelerinde anormallik
• Risk grupları
• Erken doğan bebekler
• Yeterli anne sütü alamayan bebekler
• Kan grubu annesinin kan grubu ile uyumlu olmayan bebekler

Pek çok sarılık vakası kendiliğinden geçmektedir. Fakat bazı durumlarda sarılık bir başka sorunun belirtisidir. Bu durumlarda bebeğe ayrıca özen gösterilmeli ve durumu sık sık kontrol edilmelidir. Çünkü bilirubin beyine ulaşacak olursa kalıcı beyin hasarına yol açabilir. Doktora gidilmesi gereken belirtiler:

• Sarılık yoğunlaşırsa
• Bebeğin ateşi 38 derecenin üzerine çıkarsa
• Ten rengi sararması derinleşirse
• Bebeğiniz az besleniyor, kayıtsız görünüyorsa ve ağlama sırasında tiz ses çıkartıyorsa

Yenidoğan sarılığı ne zaman geçer? Bir bebeğin gözlerini hayata açtığı andan itibaren ilk 28 günü yenidoğan dönemi olarak adlandırılmaktadır. Yenidoğan sarılığı genellikle doğumun ikinci-dördüncü günü ortaya çıkar, on dört günlük olmadan önce geçer.

Bebeğinizde bilirubin değeri 5 mg/dL’den daha yüksek olursa yenidoğan sarılığı riski altındadır. Ama birçok bebekte rakamlar kolayca bu rakamı geçebilir.

Sarılığın nedeni, kandaki bilirubin seviyesinin yüksek olmasıdır. Bilirubin, alyuvar yıkımı sonrasında ortaya çıkan sarı renkli bir bileşendir. Karaciğer tarafından yok edildiği için kişi sarılıktan korunur. Ancak aşağıdaki gibi nedenlerle yenidoğanlarda sarılık söz konusu olabilir:

1.Alyuvar Fazlalığı

Bebek vücudundaki hücreler hızlı bir yapılanma ve çoğalma halindedir. Bu nedenle daha fazla oksijene ihtiyaç duyar. Oksijen ihtiyacını karşılamak için daha fazla alyuvar üretilir. Daha fazla alyuvar, daha fazla yıkım ve daha fazla bilirubin demektir. Yenidoğan sarılığının temel nedenlerinden biri budur.

2.Karaciğerin Henüz Tam Gelişmiş Olmaması

Bir bebek yeni doğduğu zaman karaciğeri henüz tam kapasite ile çalışmaya başlamaz. Dolayısıyla kandaki bilirubin istenilen hızla temizlenemeyebilir. Bu durum erken doğumlarda daha belirgin olacağı için, prematüre bebeklerde yenidoğan sarılığı daha sık görülmektedir.

3.Anne Sütü Sarılığı

Henüz tüm detayları ile açıklanamayan bir nedenle, anne sütü yenidoğan sarılığı riskini artırmaktadır. Anne sütündeki bazı bileşenlerin karaciğerdeki bilirubin yıkımını yavaşlatıyor olabileceği düşünülüyor. Ancak kesinlikle bebeğinizi emzirmeyi bırakmamalısınız. Anne sütünün faydaları, yenidoğan sarılığının getirebileceği risklerden çok daha fazladır.

4.Bazı Sağlık Sorunları

Nadiren de olsa yenidoğan sarılığı, bebekte görülen aşağıdaki sağlık sorunlarının bir sonucu olabilmektedir:

• Hipotiroidi (tiroid hormonu düşüklüğü)
• Kan grubu uyuşmazlığı (anne ve babanın kan gruplarının farklı olmasına bağlı olarak gelişen bir durum)
• Rh uyuşmazlığı
• İdrar yolu iltihabı
• Crigler Najjar sendromu
• Safra kesesine ve safra kanallarına dair bazı anatomik hastalıklar

Yenidoğan sarılığı çoğu zaman herhangi bir tedavi gerektirmez. Bebeğin cildinde sarı renk söz konusu olsa bile, kanındaki bilirubin seviyesi çoğu zaman tehlikeli düzeye çıkmaz. Yenidoğan sarılığının bebeğe hiçbir zarar vermeden 10-14 gün içinde tamamen geçmesi beklenir.

Bazı nadir durumlarda aşağıdaki tedaviler gerekli olabilir:

1.Işık Tedavisi

Fototerapi de denilen bu tedavide, bebeğin cildine ultraviyole ışık gönderilir. Işık tedavisi sayesinde ciltteki bilirubin yıkılır.

• Tedavi esnasında bebeğin gözleri kapatılır.
• Bebeğinizi emzirebilmeniz ve bakımını yapmanız için her yarım saatte bir ara verilecektir.
• Bilirubin seviyesi her 4-6 saatte bir kontrol edilecektir.
• Tedavi genellikle bir veya iki gün sürer.

Nadiren bebeğin cildinde geçici döküntülere yol açabilir. Işık tedavisinin bunun haricinde herhangi bir yan etki göstermesi beklenmez.

2.Kan Nakli

Bebeğinizin kanındaki bilirubin seviyesi ışık tedavisi ile kısa sürede düşürülemeyecek kadar yüksekse kan nakli gerekli olabilir. Tedavi esnasında bebeğinizin kanı düşük miktarda alınırken, aynı gruptaki kan desteği verilir. Tedavi birkaç saat sürebilir.

3.Diğer Tedaviler

Yenidoğan sarılığının altında Rh uyuşmazlığı veya enfeksiyon gibi başka sorunlar varsa, gerekli tedavi tespit edilerek uygulanacaktır. Damar içi immunoglobulin verilmesi gibi tedaviler gerekli olabilir.