Yetişkinlerde Gece Alt Islatma Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir?

Yatak ıslatma genellikle çocuklukla ilişkilendirilen bir durumdur. Aslında, çocukların 4’te 1’i uyurken altlarını ıslatırlar. Çoğu çocuk, mesanelerinin büyümesiyle bu durumu atlatır.

Araştırmalar, yetişkinlerin %1 ila 2’si arasında yatak ıslatmanın görüldüğünü ortaya koymuştur.Çoğu yetişkin bu durumdan bahsetmekten utanarak doktorla konuşmak istemeyebileceğinden bu sayı çok daha büyük olabilir.

Ara sıra ya da bir kere yatağınızı ıslattıysanız çok da endişelenilecek bir durum yoktur. Kazalar olabilir. Ancak sürekli bu durumun yaşanması doktorunuzla konuşmanızı gerektiren bir durumdur. Bu duruma nelerin sebep olduğunu ve tedavi etmek için nelerin yapılabileceğini öğrenmek için yazının devamını okuyun.

1.Hormonlar

• Antidiüretik hormonu, böbreklerinize sinyal göndererek idrar üretimini yavaşlatır. Vücudunuz bu hormonu geceleri sizi uykuya hazırlarken daha çok salgılar. Bu durum, idrara çıkma ihtiyacınızın uyurken azaltmasını sağlar. Ancak, bazı kişilerde yeterli antidiüretik hormon salgılanmaz.
• Antidiüretik hormonun gece yatak ıslatma sorunlarıyla yakından ilişkisi olsa da pek çok teori, birçok etkenin bir araya gelerek bu duruma neden olduğunu savunmaktadır.
• Antidiüretik hormonuyla diğer sorunların bir araya gelmesi uykudan uyanarak tuvalete gitmenizi güçleştirir ve bu duruma neden olur.
• Basit bir testle antidiüretik hormonu seviyenizi ölçtürebilirsiniz. Antidiüretik hormonunun seviyesi düşükse doktorunuz size desmopressin gibi ilaçlar verecektir. Doktorunuz antidiüretik hormonunun seviyesinin düşmesine neden olan durumları da inceleyecektir.

2.Mesanenin Küçük Olması

Mesanenin küçük olması demek, mesanenin boyut olarak diğer insanların mesanesinden küçük olması anlamına gelmez. Mesanenin küçük olması, mesanenin çok daha az idrar olduğunda dolu hissetmenizi sağlaması demektir. Bunun anlamıysa, geceleri de dâhil olmak üzere çok daha fazla idrara çıkmanız gerektiğidir. Bunun sonucundaysa uykunuz sırasında idrar kontrolünüzün zorlaşır ve yatak ıslatma oluşur.

İdrar kontrolünü sağlamak için yapılabilecek çalışmalar bu sorunu yaşayan kişilere yardımcı olacaktır. Bu çalışmaları, idrarınızı normalden daha uzun süre tutmaya çalışarak yapabilirsiniz. Geceleri tuvalete kalkmak için alarm kurmanız da işinize yarayacaktır.

3.Kasların Aşırı Aktif Olması

Detrusor kaslar, idrarınızı tutmanızı sağlayan kaslardır. Mesaneniz boşken bu kaslar kasılırken, dolduğunda gevşerler. Bu kaslar sürekli olarak kasılı kalırlarsa idrarınızı kontrol edemeyebilirsiniz. Bu duruma hiperaktif mesane denir.

Mesanenizdeki kasların kasılmasına beyninizle mesaneniz arasındaki anormal sinir sinyalleri ya da idrarı artıracak alkol, kafein ve ilaç gibi durumlar sebep olabilir. Bu maddeler kasların sabit kalmasını engelleyecektir. Bu yüzden çok daha fazla idrara çıkmanız gerekecektir.

4.Kanser

Mesane ve prostat kanserleri idrar yollarını tıkayabilir. Bunun sonucunda özellikle geceleri idrarınızı tutamaz hale gelebilirsiniz.

Kanserin teşhis edilmesi için fiziksel muayene ve bazı görüntüleme testleri yapılması gerekir. Çoğu zaman kanseri tanımlayabilmek için biyopsi gereklidir. Kanseri tedavi etmek, tümörün küçülmesini veya kaybolmasını sağlayabilir. Böylece geceleri yatağı ıslatma sorunu ortadan kalkar.

5.Şeker Hastalığı

Şeker seviyesinin kontrol edilemediği diyabet, idrara daha sık çıkılmasına neden olabilir. Kan şekeri yüksek olduğunda, böbrekler şeker seviyesini kontrol altına almaya çalıştığından idrar miktarı artar. Bunun sonucunda geceleri yatağı ıslatma, günde 3 litreden fazla idrara çıkma ya da sık idrara çıkma görülür.

Diyabeti tedavi etmek genellikle idrarla alakalı sorunları da hafifletir. Diyabetin tedavisi genellikle hayat tarzında yapılacak değişiklikler, ağızdan alınacak ilaçlar ve insülin enjeksiyonlarıyla olur. Tedavi planınız genellikle sizdeki diyabet türüne ve genel sağlık durumunuza göre değişiklik gösterir.

6.Uyku Apnesi

Tıkayıcı uyku apnesi, sürekli olarak nefes almanın durmasına ve devam etmesine neden olan bir rahatsızlıktır. Yapılan bir çalışmada uyku apnesi yaşayan kişilerin %7’sinde yatak ıslatma sorunu olduğu bulunmuştur. Uyku sırasında yatağın ıslatılması uyku apnesi kötüleştikçe daha sık yaşanır.

Uyku apnesinin tedavi edilmesi düzgün nefes almanızı ve daha iyi uyumanızı sağlayacaktır. Bunun sonucunda da yatak ıslatma gibi ikincil belirtiler ortadan kalkacaktır.

7.İlaç Kullanımı

Reçeteli bazı ilaçlar daha sık bir şekilde idrara çıkmanıza ve mesanenizin daha sık kasılmasına neden olacaktır. Bunun sonucunda yatak ıslatma görülebilir. Bu duruma neden olan ilaçlar genellikle uyku ilaçları ve antipsikotik ilaçlardır.

İlaçları değiştirmek geceleri yatak ıslatmaya neden olabilir. Kullandığınız ilaç hastalığınızı tedavi etmeye yarıyorsa hayat tarzınızda değişiklikler yapmayı düşünebilirsiniz. İlaçlarınızı doktorunuz onay vermedikçe bırakmamalısınız.

8.Genetikler

Yatak ıslatma genetikle aktarılabilen bir rahatsızlıktır. Hangi genin bu duruma neden olduğu bilinmemektedir ama ailenizde yatak ıslatma sorunu varsa sizin de yaşama olasılığınız daha yüksek olacaktır.

Doktorunuz yatak ıslatma hastalığınızı teşhis etmeden önce muhtemel nedenleri anlamak için pek çok test yapacaktır. Nedeni anlaşılamayan yatak ıslatma hastalığının tedavisi, belirtilerin ortadan kaldırılmasına ve ileride bu sorunun yaşanmamasına odaklanmaktadır. Bunun için hayat tarzınızda değişiklikler yapmalı ve bazı ilaçları kullanmalısınız.

9.Nörolojik Bozukluklar

İdrar kontrolüne engel olarak nörolojik hastalıklar:

• Multiple skleroz
• Nöbet geçirilen hastalıklar
• Parkinson hastalığı
• Bu hastalıklar uyurken kontrolsüz bir şekilde yatağı ıslatmanıza neden olabilir.

Bu hastalıkları tedavi etmek, yatak ıslatma gibi ikincil belirtileri de ortadan kaldıracaktır. Yatak ıslatma geçmezse doktorunuz size özel bir tedavi yöntemi oluşturabilir. Hayat tarzınızda yapabileceğiniz değişiklikler, ilaç kullanımı gibi yöntemlerle bu durum tedavi edilebilir.

10.İdrar Yolunda Tıkanıklık

İdrar yolunda tıkanıklık şu durumlarda oluşabilir:

• Böbreklerde taş varsa
• Mesanede taş varsa
• Tümör varsa
• Bu durumlar mesanenin boşaltılmasını zorlaştırabilir. Bunun sonucundaysa geceleri beklenmeyen idrar sızıntıları ve yatak ıslatma meydana gelebilir.
• Aynı şekilde taştan veya tümörden kaynaklanan baskı, mesanedeki kasların gereksiz bir şekilde kasılmasına neden olabilir. Bunun sonucundaysa idrara daha sık çıkılabilir ve idrar kontrol altına alınamayabilir.
• Bazı durumlarda büyük taşların alınması veya kırılması gerekebilir. Küçük taşlar genellikle kendi kendilerine geçerler.

Kanser tedavileri, tümörleri küçültmek için kullanılabilir ama taşların ameliyatla alınması gerekir. Tıkanıklık giderildiğinde idrar kontrolünü tekrar sağlarsınız. Böylece yatak ıslatma sorununuz çözülür.

12.İdrar Yolu Enfeksiyonu

İdrar yolu enfeksiyonu sık ve beklenmedik idrar oluşumuna neden olur. İdrar yolu enfeksiyonu genellikle mesanede iltihaba ve tahrişe neden olur. Bu durum daha sonra idrarı tutamamaya ve geceleri yatağı ıslatmaya neden olur.

İdrar yolu enfeksiyonunu tedavi etmek, yatak ıslatma sorununu çözecektir. İdrar yolu enfeksiyonu kendini tekrarlıyorsa yatak ıslatma sorununu daha sık yaşarsınız. İdrar yolu enfeksiyonunun altında yatan nedeni bulabilmek için doktorunuza danışın. Doktorunuz idrar yolu enfeksiyonunuzu tedavi ederek ileride yatak ıslatma sorunu yaşamanızı engelleyecektir.

13.Anatomi

İdrar, böbreklerinizden sidik borusuna ve sonra da mesaneye dolar. İdrara çıkmanız gerektiğinde, mesaneniz kasılarak idrarın, idrar borusuna ve daha sonra da dışarı atılmasını sağlayacaktır. Bu sistemdeki herhangi bir şey sıkılaşırsa, bükülürse veya deforme olursa idrara çıkmakla ilgili sorunlar yaşarsınız. Yatak ıslatma da bu sorunların sonucunda yaşayacağınız durumlar arasındadır.

Doktorunuz röntgen veya ultrason gibi görüntüleme testleri kullanarak anormal yapılara bakacaktır. Bazı anormallikler ameliyatla düzeltilebilir. Diğer durumlar içinse doktorunuz hayat tarzınızda değişiklik yapmanızı önerebilir ve ilaç kullanmanızı isteyebilir.

Yetişkinlerde yatak ıslatmanın tedavileri üç ana başlıkta incelenebilir:

1.Hayat Tarzında Yapılabilecek Değişiklikler

• Sıvı tüketiminizi kontrol altına alın. Öğleden sonra sıvı tüketimini azaltın. Sabahları daha kolay tuvalete gidebileceğinizden sıvı tüketimini sabahları yapmanız gece sorun yaşamanıza engel olacaktır.
• Gece uyanın. Gecenin ortasında alarm kurarak kalkın ve tuvalete gidin. Bunu yapmanız yatağı ıslatmanıza engel olacaktır. Gecede bir ya da iki kez kalkmanız kazaları önler.
• Düzenli tuvalete gitmeyi bir rutin haline getirin. Gün içinde ne zaman tuvalete gideceğinizi belirleyin ve bu saatlere uyun. Yatağa girmeden önce de mutlaka tuvalete girin.
• Mesaneyi uyaran maddelerden uzak durun. Kafein, alkol, tatlandırıcılar ve şekerli içecekler mesaneyi tetikleyerek daha sık idrara çıkmanıza neden olur.

2.İlaçlar

Yetişkinlerde yatağı ıslatma sorununu tedavi etmek için dört tür ilaç kullanılır: İdrar yolları rahatsızlıklarını tedavi etmek için antibiyotikler Hiperaktif mesane kaslarını sakinleştirmek için kullanılan antikolinerjik ilaçlar Antidiüretik hormonunu aktifleştirerek gece idrar üretimini azaltmak için desmopressin asetat Büyüyen prostatı küçültmek için 5-alfa redüktaz inhibitörleri

3.Cerrahi İşlemler

Kuyruk sokumundaki sinirlerin uyarılması Bu işlemle doktorunuz, kaslarınıza sinyal göndererek mesanenizdeki kasların gereksiz yere kasılmasını engelleyen bir cihaz yerleştirir. Mesane augmentasyonu Doktorunuz bu işlemle mesanenizi açarak içeriye bağırsak kası yerleştirir. Bu fazladan kas, mesanenin aktif olmasını engelleyerek idrar kontrolünün ele alınmasını sağlar. Detrüsör miyektomi Mesanenin kasılmasını sağlayan detrusor kasların bir kısmı bu yöntemle kaldırılır. Böylece idrar daha kolay tutulur. Organ sarkması onarımı Kadın üreme organları sarktığında veya yer değiştirdiğinde mesaneye baskı yapar. Bu onarımla bu durum düzeltilir ve yatak ıslatma sorunu çözülür. Ameliyat Yatak ıslatma sorunu yaşıyorsanız bu durumun altında yatan başka bir sağlık sorunu olabilir. Yatak ıslatma sorununuza neden olan durumun belirlenmesi için doktora gidebilirsiniz. Doktorunuz belirtilerinizi, aile geçmişinizi, sağlık durumunuzu, kullandığınız ilaçları ve geçirdiğiniz ameliyatları değerlendirecektir. Bu durumun altında yatan nedenlerin anlaşılabilmesi için birtakım testler yapılabilir. Tedavi olmanız yatak ıslatma sorununuzu çözecektir.

Kaynak: Healthline