Yumurtalık kisti (over kisti) çoğu zaman herhangi bir belirtiye neden olmasa da dikkatle takip edilmesi gereken bir hastalıktır. Doğurganlığı önleyebilir. Bazı vakalarda cerrahi müdahale kaçınılmaz olmaktadır.
Yumurtalık Kisti Belirtileri
Yumurtalık kistleri genellikle herhangi bir belirtiye yol açmaz. Ancak çok büyükse, yırtılırsa veya kan dolaşımını tıkarsa aşağıdaki belirtilerin bir kısmı görülebilir:
- Leğen kemiği civarında ağrı
- Cinsel ilişki esnasında ağrı
- Büyük tuvalete çıkamama
- Sık sık idrara çıkma ihtiyacı
- Normalden daha ağır veya düzensiz adet görme
- Karında şişkinlik
- Küçük bir öğünden sonra bile oluşan aşırı tokluk hissi
- Hamile kalamama (bazı yumurtalık kisti türleri için geçerlidir)
Yumurtalık Kisti Neden Olur?
1) Adet Sorunları
Doğurgan kadınlardaki her bir yumurta folikül adı verilen bir yapı içerisinde gelişir. Bu yapı bir sıvı ile yumurtayı korur. Yumurta olgunlaştığı zaman yırtılır ve yumurtayı serbest bırakır. Yumurtayı veya içindeki sıvıyı boşaltamazsa bu foliküller fonksiyonel yumurtalık kistine dönüşebilir.
2) Kontrolsüz Hücre Büyümeleri
Anormal hücre büyümesi ile ortaya çıkan patolojik yumurtalık kisti menopozdan önce veya sonra ortaya çıkabilir. Adet görme ile bir ilgisi yoktur. Bu anormal büyüme genellikle ya yumurta üreten hücrelerde ya da yumurtalığın koruyucu dış tabakasındaki hücrelerde görülür.
3) Endometriozis Hastalığı
Endometriozis (çikolata kisti), rahim hücrelerine benzer hücrelerin rahim dışında ortaya çıkması hastalığıdır. Bu hücreler genellikle leğen kemiği civarındaki organlarda ortaya çıkar. Her ay adetle birlikte dökülen dokuların bu organlara yapışması ve bağışıklık sisteminin bunları temizleyememesi sonucu ortaya çıktığı düşünülüyor. Bu durumda çikolata kisti de denilen yumurtalık kisti ortaya çıkabiliyor.
4) Polikistik Over Sendromu
Kadınlarda hormon düzeylerinin sık sık değişmesi ve genetik faktörlerin etkisi ile ortaya çıkan polikistik over sendromu da ilerleyen dönemde yumurtalık kistine dönüşebilmektedir.
5) İltihaplar
Leğen kemiği civarında bulunan organlarda görülen iltihaplı hastalıklar yumurtalıklara ve fallopi tüplerine de bulaşabilir. Şiddetli vakalarda yumurtalık kisti ortaya çıkabilir.
6) Diğer Nedenler
Aşağıdaki etkenler de yumurtalık kistine neden olabilmektedir:
- Genetik faktörler
- Kadınlarda hormon düzeylerinin sık sık değişmesi
- Yumurtanın bırakılması için gerekli olan hormonların yeterli seviyede salgılanmaması
- Kısırlığı gidermek için kullanılan bazı ilaçlar
Yumurtalık Kisti Tedavisi
Çoğu yumurtalık kisti herhangi bir tedavi görmese bile 8-12 hafta içerisinde iyileşir. Ancak 5 cm’den büyük olan, sürekli tekrarlayan veya fallopi tüplerine baskı yapan yumurtalık kisti tedavi görmelidir.
1) Hormonlarınızı Dengeleyin
Çoğu hormon dengesizlikleri aşırı östrojenden kaynaklanıyor. Aşağıdaki önlemler sayesinde östrojen seviyenizi düşürüp progesteron seviyenizi artırarak yumurtalık kistini tedavi edebilirsiniz:
- Östrojen destek hapları almayın.
- Meyan kökü, şerbetçiotu, cüce palmiye, çay ağacı yağı gibi östrojen artırıcı bitkisel takviyeler almayın.
- Soya, susam, tahıllı ekmek, sarımsak gibi gıdaları azaltın.
- Daha çok B6 vitamini tüketerek progesteron seviyenizi yükseltin. Bu amaçla daha çok ceviz, yağsız kırmızı et, deniz ürünleri, muz, patates ve ıspanak tüketin.
- Daha çok C vitmaini alın.
- Dana ciğeri, bitter çikolata, nohut, karpuz ve kabak gibi çinko içeriği yüksek olan gıdalar tüketin.
Bu önerilerin sağlık şartlarınıza uygun olduğundan emin olmak için doktorunuza danışmayı unutmayın.
2) Ağrıdan Kurtulun
Yumurtalık kisti özellikle egzersiz veya cinsel ilişki esnasında ağrıya neden olabiliyor. Aşağıdaki öneriler ağrınızın azalmasına yardımcı olacaktır:
- Kasıklarınızın üzerine buz uygulayın. Kaslarınızı gevşetmek ve kan dolaşımını iyileştirmek için sıcak uygulama da yapabilirsiniz.
- Ananas gibi bromelayin içeriği yüksek gıdalar tüketin.
- Zencefil ve papatya çayı tüketin
- İdrar ihtiyacınızı geciktirmeyin.
3) Doğum Kontrol Hapları
Sürekli tekrarlayan yumurtalık kistlerinin tedavisinde doğum kontrol hapları kullanılabilir. Bu sayede yumurtlama süreci durdurularak yeni kistlerin ortaya çıkması engellenebilir. Bu yöntemle yumurtalık kistinin kanserli yapıya dönüşmesi riski de düşürülür.
4) Cerrahi Müdahale
Aşağıdaki durumlarda cerrahi müdahale gerekli hale gelmektedir:
- Yumurtalık kisti çok büyükse veya kalıcı ise
- Hastalık belirtileri rahatsız edici düzeye çıktıysa
- Yumurtalık kistinin kanserli olduğu veya olacağı şüphesi varsa
Cerrahi müdahaleler hasta genel anestezi altında iken uygulanır. Aşağıdaki ameliyatlardan biri uygulanabilir:
Laparoskopi: Çoğu yumurtalık kisti, karın bölgesine açılan ufak bir kesi ile uygulanan bu ameliyat sayesinde alınabilir. Operatör cerrah bu ufak açıklıktan ince tüplerle girerek yumurtalık kistini küçük parçalar halinde dışarı alır.
Laparotomi: Yumurtalık kisti çok büyükse veya kanserli yapıda ise bu ameliyat önerilecektir. Operatör cerrah hastanın karnına açtığı büyük kesiler sayesinde yumurtalık kistine rahatça erişerek çıkarır.
