Yüz felci, iyileşme süreci biraz uzun da olsa çoğu zaman tamamen iyileşen bir hastalıktır. Kişinin yüz kaslarını hareket ettirememesine ve bazen de ağrıya neden olur. Çoğu zaman bulaşıcı hastalıkların yüz sinirlerinde iltihaba neden olması ile ortaya çıkar.
Yüz Felci Belirtileri
Yüz felci, nerede ortaya çıktığına bağlı olmak üzere birçok farklı belirtiye neden olabilir. Bu belirtiler kişiden kişiye değişebilir. Ortaya çıktığı bölgeye göre aşağıdaki belirtiler görülebilir:
Göz çevresinde:
- Düşük kaşlar, kaşları kaldıramama
- Gözleri tam kapatamamak (yaygın görülen bir belirtidir)
- Normalden daha sulu veya kuru gözler
- Gözleri kısarak bakamamak
- Gözlerde kum varmış hissi, gözlerin ağrıması
- Işığa karşı aşırı hassasiyet
Ağızda:
- Ağzın bir köşesinde düşme
- Etkilenen tarafa doğru gülümseyememe
- Yanakları veya dudakları şişirememe, üfleyememe veya ıslık çalamama
- Tat bozukluğu
- Dilin etkilenen tarafında karıncalanma
- Yeme-içmede zorluk, tükürememe
- Ağzın zayıf olan tarafından salya akması
- Surat asamama
- Konuşma güçlüğü
Kulakta:
- Ağrı (kulak civarında da hissedilebilir)
- Duyuşta zayıflama veya sağırlık
- Tiz seslere karşı hassasiyetin artması
Burunda:
- Akıntı veya doluluk hissi
- Burun deliklerini açamama
- Burun üzerindeki cildi hareket ettirememe
Alında:
- Kırışıkların kaybolması
- Kaşları çatamama
Yüz felci genellikle yüzün bir tarafında görülür. Nadiren her iki tarafında da görülebilir. Kol ve bacaklarda kuvvet kaybı görülmez, görülüyorsa vücut felci olması ihtimali daha yüksektir.Yüz cildinde his kaybı da yaşanabilir.
Yüz Felci Neden Olur?
1) Bell Paralizisi
Yüz felci vakalarının yaklaşık 75%’inin nedeni Bell paralizisi (Bell’s palsy) isimli hastalıktır. Yüz kaslarını kontrol eden sinirler iltihap kaptığında veya baskılandığında ortaya çıkar. Aşağıdaki zararlı canlılar Bell paralizisine neden olabilir:
Herpes virüsü: Uçuğa, suçiçeğine ve zona hastalığına da neden olan virüstür, çoğu yüz felci vakasının sorumlusu olduğu düşünülüyor.
Epstein-Barr virüsü: Öpücük hastalığına da neden olan virüs
Tropenoma pallidum: Frengiye de neden olan bakteri
2) Başa Darbe Almak
Yüz felcinin ikinci en sık görülen nedeni başa alınan darbelerdir. Yüz sinirlerine gelen hasardan kaynaklanır. Derin kesiklerin veya kırıkların olmadığı vakalarda tamamen iyileşmesi beklenir.
Aşağıdakiler de yüz felcine neden olabilir:
- Felç
- Beyin tümörleri
- Yüzde ortaya çıkan ve yüz sinirlerine baskı yapan tümörler
- Bağışıklık sisteminin anormal çalışması ile ortaya çıkan sarkoidoz hastalığı
3) Bazı Bulaşıcı Hastalıklar
Aşağıdaki hastalıklar yüz sinirlerini veya yakınlarında iltihaba neden olursa yüz felci ortaya çıkabilir:
- Ramsay-Hunt Sendromu
- Orta kulak iltihabı – Mastoid kemik iltihabı
- Kolesteatom
- Lyme hastalığı
- HIV (AIDS)
- Tüberküloz
4) Bazı Doğuştan Gelen Hastalıklar
Aşağıdaki durumlar da yüz felcine neden olabilir:
- Doğum travmaları: Doğum esnasında bebeğin yüz sinirlerinde hasara yol açabilen aşağıdaki etkenler bebeklerde yüz felcine neden olabilir:
- Doğum kaşığı (forseps) vb. aletlerin kullanıldığı müdahaleli doğumlar
- Bebeğin 3,5 kg’dan daha ağır doğması
- Annenin ilk doğumu olması
- Moebius sendromu
- Melkersson-Rosenthal sendromu
- Hemifasyal mikrozomi
Yüz Felci Tedavisi
Çoğu yüz felci vakası 15-20 gün içinde büyük oranda iyileşir. En geç dokuz ay içerisinde tamamen iyileşir. Her yirmi Bell paralizi vakasının on yedisi tamamen iyileşmektedir. Tedavi ihmal edilirse bu oran düşer.
1) Prednizolon İlacı
Bell paralizinden kaynaklanan yüz felcinde en etkili tedavi yöntemi prednizolon ilacıdır. Bir tür kortikosteroid olan prednizolon, iltihabı (şişmeyi) azaltır ve iyileşme sürecini kısaltır.
- Yararlı olması için belirtiler ortaya çıktıktan sonraki ilk 72 saat içerisinde alınmalıdır.
- Genellikle günde iki kez olmak üzere 10 günlük kullanım önerilir.
Virüs ilaçları: Birçok yüz felci vakasının nedeni virüsler olduğu için bazı vakalarda suçiçeği ve uçuk virüslerinin çoğalmasını önleyen ilaçlar kullanılabilir. Ancak faydası olsa bile veriminin düşük olacağı bir tedavi yöntemi olduğu düşünülüyor.
2) Gözlerin Korunması Önemli!
Yüz felci göz kapaklarının tam olarak kapanmamasına neden oluyorsa gözleri savunmasız bırakır ve kurumasına yol açabilir. Göz kuruması da gözlere ciddi hasar verebilir, dolayısıyla yüz felci iyileşene kadar gözlerin nemli tutulması gerekir.
- Göz bantları veya koruyucu gözlükler önerilebilir.
- Gözlerin nemli kalması için suni gözyaşı damlaları kullanılabilir. Gece için ise eczacınız daha yağlı göz damlaları önerecektir.
- Gözler geceleri bandajlanabilir. Özel cerrahi bantlar da kullanılabilir.
- Göz kapaklarını iyileşene kadar kapalı tutacak yöntemler de değerlendirilebilir.
3) Fizik Tedavi
Tüm vakalar için sonuç vermese de, kısmi veya geçici yüz felci vakalarında fizik tedavi yöntemleri başarılı olabilir. Tedavide, etkilenen yüz kaslarına göre değişen yüz egzersizleri uygulanır.
4) Plastik Cerrahi
Cerrahi müdahaleler yüz sinirlerinin fonksiyonlarını tamamen iyileştiremeyebilir; ancak gözü koruyabilir, yüz görünümünün daha iyi olmasını ve bazı işlevlerde artış sağlayabilir.
- Ağız ameliyatları konuşmayı ve yeme-içmeyi iyileştirebilir.
- Göz ameliyatları alt göz kapağının konumunu iyileştirip üst göz kapağının tam kapanmasını sağlayabilir.
- Yüzdeki asimetri giderilebilir.
Ameliyatlar esnasında sinir, kas ve tendon transferleri yapılabilir. Bu sayede sağlıklı bir gülümseme de yakalanabilir.
5) Botoks
Salya kontrolünde güçlüğe neden olan veya göz-ağızda istemsiz hareketlere yol açan yüz felci vakalarında botoks tedavisi uygulanabilir. Genellikle uzun zamandır var olan yüz felci vakalarında gerekli olur.
- Etkilenen yüz bölgesindeki kasların gevşemesini sağlar.
- Etkilenmemiş taraftaki kasların aşırı çalışmasını ve dominant hale gelmesini önler.
