Zona Hastalığı Belirtileri ve Tedavisi

Zona hastalığı varicella zoster adındaki belirti göstermeyen bir virüsün tekrarlanan saldırılarının yol açtığı bir hastalıktır. Varicella ilk defa geçirenlerde su çiçeğinin nedenidir ama daha sonra zona hastalığına yol açar.

Vücudun belirli sinirlerinde uykuda olan hastalık virüsün yatkınlığı nedeniyle, su çiçeği geçirmiş bireylerde virüsü tekrar canlandıran bazı vakalar sonrasında uyanır. Uyarılma üzerine virüs harekete geçebilir ve zona hastalığına neden olabilir. Eğer birey su çiçeği geçirdiyse, her zaman zona hastalığı geçirme olasılığı vardır.

Zona Hastalığı Neden Olur?

Su çiçeği bulaşmış bir kişi yakın bir fiziksel temas ile bir başka bireye virüsü geçirebilir. Unutulmamalıdır ki, varicella virüsü son derece bulaşıcıdır ve zona hastalığının faal kızarıklıklarına sahip biri bağışıklığı zayıf ya da yetersiz birine bulaştırabilir; ancak, hastalığa yeni yakalanan kişi zona hastalığı değil, su çiçeği geçirir. Açık ya da akan irinli yaralarınız varsa, ailenizdeki hamile kadınlarla, küçük çocuklarla ya da yaşlı bireylerle temastan kaçının.

Unutmayın ki varicella virüsü uçuk sınıfına ait olsa da, uçuğa ya da genital kızarklığa yol açmaz.Buna yol açan virüsler, cinsel yolla geçen uçuk virüsleridir.

Zona Hastalığı Bulaşıcı Mı?
Eğer birey su çiçeği geçirdiyse, zona hastalığı olan biriyle temas etmesi kesinlikle zona hastalığı riski taşımaz. Bunun yanı sıra, henüz su çiçeği geçirmemiş bir kişi zona hastalığı riski taşır, bunun sebebi zona hastalığı kabarcıkları dokunulan sağlıklı bireye taşınmaya hazır canlı virüs içererir.

Zona Hastalığı Risk Faktörleri

1) Yaş
Yaş, uykuda olan varicella zoster virüsünün aktivasyonuna yol açabilecek başlıca tetikleyicilerden biridir. Yaşın ilerlemesiyle, bağışıklıkta zayıflama ortaya çıkması muhtemeldir, dolayısıyla uykuda olan virüsün aktivasyonu ve zona hastalığına yol açabilir. Bir araştırmaya göre, daha önce su çiçeği geçirmiş 60 yaş üstü popülasyonda tekrarlayan zona hastalığı vakalarının oluşması riski 10 kat daha fazladır.

2) Genel Sağlık Koşulları
AIDS ve kanser gibi bazı hastalıklar bağışıklığı zayıflatabilir ve bu da zona haslatığı virüsünün aktif olmasına neden olur. Bu yüzden hastanın, bulaşmış sinirlerinin dağılım bölgesinde ağrı yapan kabarcıklar ve kesecikler ortaya çıkabilir.

3) İmmünsupresif
Steroid ve hormon gibi immünsupresif ilaçlar vücudumuzdaki doğal bağışıklığı bastırabilir ve bu zona hastalığı geçirme ihtimalini arttırabilir.

4) Annelikte Karşılaşma
Hamileliklerinin sonlarında ya da tam doğum döneminde su çiçeğiyle karşılaşan annelerin yeni doğmuş bebeklerine virüsü bulaştırması muhtemel, sonrasında ise çocuk su çiçeği geçirebilir. Genellikle erken yaşlarda, hatta beş yaşından önce başlıca bağışıklık sisteminin yetersizliğinden kaynaklanan su çiçeğini zona hastalığı takip eder.

5) Aşı Yapılmamış Bireyler
Bağışıklık kazanma sürecinin tamamlayamamış ya da aşı yapılmamış çocuklarda zona hastalığı geçirme riski daha yüksektir.

6) Fiziksel ve Duygusal Stres
Kronik anksiyete bozukluğu olan kişilerin zona hastalığına yakalanması muhtemeldir. Bunun sebebi de, stresin bağışıklığı zayıflatan kimyasallar yayması ve uykuda olan virüsün aktivasyonuna yol açmasıdır.

Zona Hastalığı Tedavisi

Zona hastalığının anında tedavisi yoktur. Hastalık kendi gidişatını izlemek zorundadır. Buna rağmen, semptomları yatıştıran ve varicella zoster virüsüyle savaştığı kanıtlanmış bir takım tıbbi tedavi yöntemleri vardır:

1) Antiviral (Virüs Önleyici) İlaçlar
Eğer ilk zona hastalığı kızarıklığı ortaya çıktıktan sonraki ilk 72 saat içinde doktora giderseniz, doktorun kullanacağı antiviral ilaçlar, zona hastalığı enfeksiyonunun süresini azaltabilir. Antiviral ilaçlar zona hastalığı tedavisinin ilk yoludur.

2) Trisiklik Antidepresan
Bu reçeteli ilaçların zona hastalığı ile ilgili ağrıların uyuşturulmasında etkili olduğu kanıtlanmıştır. Ayrıca bu ilaçlar kızarıklıklar giderildikten sonra bile devam eden acıya sebep olan, bir zona hastalığı komplikasyonu postherpetik nevralji geçirme ihtimalinizi de azaltır.

3) Opioidler
Oksikodon, morfin ve kodein türevi ilaçlar zona hastalığı ağrısına yatıştırabilir.

4) Steroidler
Kortikosteroidler gibi iltihap sökücü ilaçlar, zona hastalığı kızarıklıklarının şişkinliğini azaltabilir, yoğunluğunu ve ağrı semptomlarınızın süresini düşürebilir.

Doktorunuzun sizin için yapacağı zona hastalığı bakım planı ve ilaçları reçetelediği bir takım etkenler:

• Yaşınız ve genel sağlığınız
• Zona hastalığını enfeksiyonunun ne kadar ilerlediği
• Hastalık geçmişiniz ve farklı ilaç ve terapilere karşı kanıtlı toleransınız
• Zona hastalığınızın zamanla nasıl geliştiği
• Zona hastalığınızı, sizin nasıl tedavi etmek istediğiniz

Evde Zona Hastalığı Bakımı

Doktorunuzun reçetelediği muhtemel ilaçlara ek olarak, zona hastalığı tedavisinin çoğu, evde kendi başınıza yapabileceğiniz, belirtileri yatıştırabileceğiniz ve komplikasyonları engelleyebileceğiniz bakımı da içeriyor:

1) Bolca dinlenin
Zona hastalığı virüsü fırsatçıdır ve bağışıklık sisteminizin yetersiz olmasıyla ilerler. Dinlenmek bağışıklık sisteminizin hastalığa karşılık vermesi için güçlenmesinde kritiktir.

2) Bolca sıvı tüketin
Kuru cilt zona hastalığı kızarıklıklarınızın daha fazla azmasına sebep olabilir. Sıvı tüketimini sürdürmek cildinizin kurumasını engeller.

3) Rahatlatıcı cilt bakım ürünleri kullanın
Kalamin losyonu ya da diğer rahatlatıcı losyonlar kızarıklıklarınızdaki yanma ve kaşıntının tedavisinde yardımcı olabilir.

4) Reçetesiz ağrı kesiciler alın
Aspirin, parasetamol ya da ibuprofen gibi ilaçlar acı, kaşıntı ve yanmanın rahatlatılmasında tavsiye edilir.

5) Soğuk kompres uygulayın
Soğuk suda ıslatılmış temiz bir bez ya da pıhtılaştırıcı soğutucu madde kızarıklığınızı azaltabilir.

6) Doğru hijyen uygulayın
Günlük olarak banyo yapın ve bakteriyel enfeksiyon olasılığını azaltın.

7) Tırnaklarınızı kesin
Tırnaklarınızı temiz ve kısa tutmanız enfeksiyon ve yaraya sebep olacak kaşınmayı azaltacaktır.

Eğer durumununuzda herhangi bir değişiklik olursa doktorunuzu arayın, örneğin, kızarıklığınız yayılıyor ya da ağrınız artıyorsa. Doktorunuz, zona hastalığınızı bakım planınıza göre uyarlayacak ve sizi iyileşme yolunda tutacaktır.