Zoonoz (Hayvandan İnsana Bulaşan Hastalık)

Zoonoz hayvanlarda ve böceklerde görülen ve insanlara bulaşabilen hastalıktır. Bazıları hayvanları hasta etmez fakat insana bulaşırsa, insanı hasta eder.Zoonoz hastalıklar hafif süreli hastalıklardan, ciddi hayati tehlikesi bulunan hastalıklara kadar değişebilir. Bazı türleri ise ölüme bile neden olabilir.

Zoonoz Kısaca

Yaşam editörleri tarafından hazırlanan hastalık kartlari ilgili hastalığa ait en çok merak edilen sorulara kısaca yanıt verir.

Dikkat
Normal

Endişelenmeli Miyim?

Zoonoz hastalıklar hafif süreli hastalıklardan, ciddi hayati tehlikesi bulunan hastalıklara kadar değişebilir. Bazı türleri ise ölüme bile neden olabilir.

Nelere Dikkat Etmeliyim?

Eğer bir hayvan tarafından ısırıldıysanız ya da tırmalandıysanız hayvanın veteriner kontrole girdiğinde emin olun. Bu sayede hayvanın aşılanması sağlanır ve hastalık taşıyıp taşımadığı öğrenilir.

Hangi Doktora/Bölüme Gidilir?

Enfeksiyon Hastalıkları Bölümüne başvurabilirsiniz.

Zoonoz Türleri

Zoonoz hastalıklara yol açan nedenler:

Virüs
Bakteri
Mantar
Parazitler

Bu hastalıkların en ciddi olanları kenelerden ve sivrisineklerden bulaşır.

Hastalıkların örnekleri:

Hayvan gribi
Şarbon
Kuş gribi
Sığır tüberkülozu
Malta humması
Kampilobakter enfeksiyonu
Kedi tırmığı hastalığı
Kriptosporidyoz
Sistiserkoz
Dang humması
Ebola
Keneden bulaşan beyin iltihabı
Enzootik kürtaj
Erizipeloid
Balık granülomu
Giyardiyaz
At nezlesi
Hemorojik kolit
Hepatit E
Kist hidatiği
Sıtma
Listeriya enfeksiyonu
Louping ill
Laym hastalığı
Lenfositer koriomenenjit
Malarya
Orf enfeksiyonu
Papağan hastalığı
Pastörelloz
Veba
Balkan gribi
Kuduz
Fare ısırığı ateşi
Mantar hastalığı
Rocky Dağları benekli humması
Salmonella ve E. Coli enfeksiyonu
Streptokok sepsisi
Domuz gribi
Toksokaryoz
Toksoplazmoz
Trişinolozis
Tülaremi
Batı Nil virüsü
Hayvani difteri

Nasıl Bulaşırlar

Zoonoz çeşitli yollarla bulaşabilir.

Hava yoluyla
Kirlenmiş et ve et ürünleri yiyerek
Hasta hayvanlarla yakın temas ile
Hayvan teması ile kirlenmiş alanlara dokunarak
Hayvan ısırığı ile, kene ve sivrisinek gibi

⇒Bulaşmaların geneli insanlar doğa yürüyüşündeyken, bisiklet sürerken, sandalla gezerken ya da dışarda başka aktivitelerde bulunurken meydana gelir.

⇒Hayvan hastalıklarının bulaşmasında hayvanların evcil olarak barındırılması da etkilidir.

⇒Hayvan çiftliklerinde yaşayan ve çalışan insanlar besledikleri hayvanlar ile yakın temas halindedir. Çiftlik hayvanları zoonoz için yapı taşı olarak görülür.

⇒Evcil hayvanınız dışardan içeriye kene ve pire taşıyabilir ve bunlar size ya da ailenize geçer.

Zoonoz Durumunda Ne Yapmalı

⇒Eğer hayvanlardan bulaşan bir hastalığınız olduğunu düşünüyorsanız en kısa sürede sağlık uzmanları ile iletişime geçmelisiniz.

⇒Eğer bir hayvan tarafından ısırıldıysanız ya da tırmalandıysanız hayvanın veteriner kontrole girdiğinde emin olun. Bu sayede hayvanın aşılanması sağlanır ve hastalık taşıyıp taşımadığı öğrenilir.

⇒Hayvandan bulaşan hastalıklar yaygın olsa da bazı insanlar bu hastalıklar için yüksek risk grubundadır. Bu bireylerde ayrıca ciddi reaksiyonlar ve belirtiler görülür. Eğer bu kişilerden birisi iseniz ve hastalığa yakalandığınızı düşünüyorsanız acil olarak hastaneye başvurmalısınız. Risk grupları:

Hamile kadınlar
65 yaşından büyük bireyler
5 yaşından küçük çocuklar
HIV olanlar
Kemoterapi gören kanser hastaları
Baskılanmış bağışıklık sistemi olanlar

Önlemek İçin İpuçları

⇒Hayvanlardan geçen hastalıklar dünya genelinde yaygındır. Ancak Birleşik Devletler ve diğer ülkeler bu hastalıkları azaltmak için sürekli olarak çalışmaktadır. Bunu sağlamanın bir yolu da yiyecekler için koruma kanunları koymaktır. Bu kurallar gelişmiş ülkelerde hayvanlardan hastalık bulaşması riskini azaltmaktadır.

Bu hastalıkları engellemek için bazı yöntemler:

Ellerinizi özenle yıkayın
Kene, sivrisinek ve pire gibi hayvanları uzak tutmak için böcek savar kullanmak
Yemeden önce dışarda gelen bütün ürünleri yıkayın
Hayvanlar tarafından ısırılmaktan ve tırmalanmaktan kaçının
Evcil hayvanlarınızın aşılarını yaptırın ve düzenli olarak kontrole götürün
Hayvanınız için veterinerden pire ve kene önleme yöntemlerini öğrenin
Dışarı çıktığınız zaman kenelere dikkat edin
Hayvanlar ile ilgilenirken ya da yakın temas halinde iken yiyecek yemeyin, sıvı tüketmeyin ve ağızınıza ya da gözlerinize dokunmayın
Hasta olan hayvanlarınızı veterinere götürürken eldiven kullanın
Hayvanların bulunduğu bölgeyi temiz tutun
Çevrenizde bulunan hayvanların ve böceklerin farkında olun özellikle avlanırken ve kamp yaparken
Doğada karşılaştığınız ve hasta olduğu belli olan hayvanlara müdahale etmeyin. Tedavileri için hayvan barınaklarını ya da devlet görevlilerini arayın

Kaynak: Healthline